Λίνα Μενδώνη από τα Ιωάννινα: «Η χειροτεχνία είναι επάγγελμα, δημιουργική απασχόληση και μέσο οικονομικής αυτοτέλειας»

 ​

Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη συμμετείχε στις εργασίες της Ημερίδας «Η Αναπτυξιακή Δυναμική της Ελληνικής Χειροτεχνίας: Παρελθόν, Παρόν και Μέλλον», που πραγματοποιήθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων, στο πλαίσιο του έργου του Υπουργείου Πολιτισμού «Δράσεις προετοιμασίας εφαρμογής Πρότυπης Στρατηγικής Ανασύστασης, Ανάπτυξης και Επαναπροσδιορισμού της Ελληνικής Χειροτεχνίας», σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

Στην ομιλία της, η Υπουργός ανέφερε: «Στις προγραμματικές δηλώσεις του 2019 είχαμε δεσμευθεί ότι θα ενισχύσουμε και θα ενδυναμώσουμε την ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής μας κληρονομιάς, τόσο θεσμικά, αλλά και σε στενή συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες, οι οποίες αποτελούν τους φυσικούς φορείς προστασίας  και ανάδειξής της. Η άυλη κληρονομιά δεν είναι μια αφηρημένη έννοια. Συμπυκνώνει ταυτότητα, παραδόσεις, αξίες και βιώματα που συνθέτουν την πολιτισμική μας ταυτότητα. Από το 2019, ενισχύουμε σταθερά τον Εθνικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και επιδιώκουμε μεθοδικά και συστηματικά εγγραφές στον Παγκόσμιο Κατάλογο της UNESCO. Το 2022, θεσμοθετήσαμε νέο ενισχυμένο πλαίσιο. Δημιουργήσαμε το Κεντρικό Συμβούλιο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, αντίστοιχο του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, προκειμένου η άυλη κληρονομιά να αποκτήσει τη θεσμική θωράκιση, που απαιτείται. Μέσα από αυτή τη διαδρομή, οδηγηθήκαμε στη χειροτεχνία, καθώς συνδέεται άμεσα με την άυλη παράδοσή μας. Δεν αντιμετωπίζουμε τη χειροτεχνία ως μουσειακό είδος, ως κατάλοιπο των παραδόσεών μας, αλλά ως ζωντανή δημιουργική δύναμη, ικανή να ενισχύσει τις τοπικές κοινωνίες και να αποτελέσει αναπτυξιακό μοχλό. Η τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη δεν έρχονται να ανταγωνιστούν τις παραδοσιακές τέχνες. Μπορούν να λειτουργήσουν ως εργαλεία ενίσχυσής τους και έτσι πρέπει να τις χρησιμοποιήσουμε.

Η συνεργασία μας με τα τρία ακαδημαϊκά ιδρύματα -τα Πανεπιστήμια Θεσσαλίας, Δυτικής Αττικής και Δυτικής Μακεδονίας- υπήρξε καθοριστική για τη δημιουργία του πιλοτικού προγράμματος, το οποίο χρηματοδοτήθηκε από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Σήμερα, δεν αρκεί κάποιος να είναι μόνο άριστος τεχνίτης, αλλά εμπειρικός. Απαιτείται και η επιστημονική γνώση. Η πανεπιστημιακή συμμετοχή δίνει στις παραδοσιακές τέχνες κύρος, τεκμηρίωση και διάρκεια.

Η ενίσχυση των τοπικών κοινωνιών συμβάλλει στην αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος, που βιώνει έντονα η Ήπειρος. Νέοι άνθρωποι –γυναίκες και άνδρες– μπορούν να μείνουν στον τόπο τους, να δημιουργήσουν τις οικογένειές τους και να στηριχθούν αξιοπρεπώς από την τέχνη τους. Η χειροτεχνία είναι επάγγελμα, δημιουργική απασχόληση και ταυτόχρονα μέσο οικονομικής αυτοτέλειας.

Για να προχωρήσει η προσπάθεια χρειάζεται συνεργασία. Το Υπουργείο Πολιτισμού ξεπέρασε πολλές φορές τα όρια των αρμοδιοτήτων του για να στηρίξει το πρόγραμμα. Με τις Περιφέρειες είμαι βέβαιη ότι θα βρούμε τον δρόμο, ώστε να διασφαλίσουμε τη συνέχειά του. Με την ολοκλήρωση της πιλοτικής φάσης, πρέπει να ενσωματώσουμε την εμπειρία στο Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για την Ανασύσταση και Ανάπτυξη της Ελληνικής Χειροτεχνίας, το οποίο να θέσουμε σε διαβούλευση και να προχωρήσουμε, με διυπουργική συνεργασία, στη θεσμοθέτηση της επόμενης φάσης. Θέλουμε να προχωρήσει το πρόγραμμα, έχουμε τη βούληση και πρέπει να βρούμε τον τρόπο να δώσουμε στους χειροτέχνες τα εργαλεία που χρειάζονται».

Κατά τη διάρκεια της Ημερίδας παρουσιάστηκαν το Στρατηγικό Σχέδιο για την Ανασύσταση και Ανάπτυξη της Ελληνικής Χειροτεχνίας, το Πιλοτικό Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα των Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ. των τριών Πανεπιστημίων για την ανάπτυξη δεξιοτήτων σχετικών με τη χειροτεχνία, καθώς και η διαχρονική αναπτυξιακή δυναμική της χειροτεχνίας και ο ρόλος της στη σύγχρονη δημιουργική οικονομία.

Στην ημερίδα παραβρέθηκαν ο Πρωτοσύγκελος της Μητροπόλεως Ιωαννίνων π. Θωμάς Ανδρέου, ως εκπρόσωπος του Μητροπολίτη, ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης, η Δήμαρχος Μετσόβου Μαρία–Χριστίνα Αβέρωφ, ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού Δήμου Ιωαννιτών Μηνάς Πασχόπουλος, ο Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Ξενοφών Μπήτσικας, η Έλενα Αβέρωφ, αντιπρόεδρος του Ιδρύματος ΕΓΝΑΤΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ και πρώην Πρόεδρος του World Crafts Council, η Μαρία Αναξαγόρα, προϊσταμένη της Υπηρεσίας Κυπριακής Χειροτεχνίας του Υφυπουργείου Πολιτισμού της Κύπρου, η Νέλλη Τζιμογιάννη, ειδική Γραμματέας του Δ.Σ. του Μεκείου Οικοτροφείου Ιωαννίνων, πανεπιστημιακοί, εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι.

Στη συνέχεια, η Λίνα Μενδώνη επισκέφθηκε τη Δομή Κατάρτισης Υφαντικής, που φιλοξενείται στο Μέκειο Οικοτροφείο Ιωαννίνων, όπου συνομίλησε με εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενους, είδε τα έργα τους και ενημερώθηκε για την πορεία των μαθημάτων και των εργαστηρίων. Ξεχωριστή στιγμή ήταν η αναπαράσταση του μύθου της Αράχνης από τους μαθητές της Γ' Δημοτικού του Αρσακείου Σχολείου Ιωαννίνων.