Ατίθασοι οι Έλληνες οδηγοί: Παρανομούν, βρίζουν και διαπληκτίζονται στους δρόμους

Οι Έλληνες οδηγοί δεν συμμορφώνονται με τον ΚΟΚ αλλά ούτε και με τα περιοριστικά μέτρα που έφερε η πανδημία.

Επτά στους δέκα αναγνωρίζουν ότι δεν τηρούν πάντα τους κανόνες του ΚΟΚ, ενώ το 73% των Ελλήνων οδηγών, (δηλαδή 4 μονάδες περισσότερες) ομολογεί παρατυπίες σε σχέση με τις οδηγίες (μέτρα προστασίας, λοκντάουν, απαγόρευση κυκλοφορίας…).

Ιδιαίτερα αποκαλυπτικά είναι τα αποτελέσματα του 8ου Ευρωπαϊκού Bαρομέτρου Οδικής Ασφάλειας το οποίο δημοσιοποιεί το ίδρυμα «Fondation VINCI Autoroutes».

Η μεγάλη έρευνα, που διενεργήθηκε από το Ινστιτούτο Ipsos σε 12.400 άτομα από 11 ευρωπαϊκές χώρες, καταγράφει αντιπροσωπευτικές συμπεριφορές των Ευρωπαίων στο τιμόνι που δείχνουν ότι μπορεί οι Έλληνες να είναι απείθαρχοι, ωστόσο και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι παρανομούν σχεδόν το ίδιο στους δρόμους αλλά και στη ζωή!

Ειδικότερα, το 75% των Ευρωπαίων οδηγών αναγνωρίζει ότι δεν τηρεί πάντα τους κανόνες του ΚΟΚ εκ των οποίων το 21% είναι συχνά ανυπάκουοι. Εντυπωσιακή είναι η σύγκριση με τους Έλληνες οδηγούς που παραδέχονται ότι δεν τηρούν τον ΚΟΚ. Ωστόσο, το ποσοστό είναι χαμηλότερο κατά 6 μονάδες, στο 69%, από τους οποίους το 15% είναι συχνά ανυπάκουοι.

Δεν ακολουθούν τους υγειονομικούς κανόνες…

Οι Ευρωπαίοι δηλώνουν ότι δεν ακολουθούν μερικές φορές τους υγειονομικούς κανόνες, αλλά σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με τον ΚΟΚ, κάτι που δεν συμβαίνει με τους Έλληνες:

Το 70% ομολογεί παρατυπίες σε σχέση με τις οδηγίες (μέτρα προστασίας, λοκντάουν, απαγόρευση κυκλοφορίας…).

Το ποσοστό αυτό αυξάνεται σε 73% για τους Έλληνες

Το 30% των Ευρωπαίων δηλώνει ότι δεν παραβιάζει ποτέ τους υγειονομικούς κανόνες

Το ποσοστό αυτό μειώνεται σε 27% για τους Έλληνες

Οι λόγοι μη τήρησης κανόνων

Ο πρώτος λόγος εξήγησης της μη τήρησης των κανόνων από αυτούς που δεν τους ακολουθούν είναι ο ίδιος, είτε πρόκειται για τους υγειονομικούς κανόνες είτε για τον ΚΟΚ: κατά τη γνώμη τους, οι κανόνες δεν είναι πάντα κατάλληλοι ή σχετικοί με την περίσταση.

Το 52% των Ευρωπαίων το υποστηρίζει ότι ο ΚΟΚ δεν είναι κατάλληλος και 45% χαρακτηρίζουν ακατάλληλους τους υγειονομικούς κανόνες.

Από την άλλη, το 44% των Ελλήνων κρίνει πιο αυστηρά τους υγειονομικούς κανόνες από τον ΚΟΚ.

Οσον αφορά τον ΚΟΚ, το 29% των Ευρωπαίων και το 33% των Ελλήνων έχουν το αίσθημα ότι κάποιοι κανόνες προορίζονται αποκλειστικά για την επιβολή ποινών, ενώ τα ποσοστα είναι χαμηλότερα για τους υγειονομικούς κανόνες (15% για τους Ευρωπαίους και 29% για τους Ελληνες).

Αντιθέτως, το επιχείρημα ότι είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, κάτι που θα επέτρεπε την παραβίαση των κανόνων, προβάλλεται πολύ περισσότερο όσον αφορά την προσοχή σε σχέση με την υγεία (42% των Ευρωπαίων και 41% των Ελλήνων) απ’ ότι την προσοχή στον δρόμο (22% των Ευρωπαίων και 33% των Ελλήνων).

Όσο για αυτούς που δηλώνουν ότι τηρούν τους κανόνες, φαίνεται ότι η προθυμία τους βασίζεται κυρίως στην προσμονή της λήξης τους, συγκεκριμένα για την πρόληψη των κινδύνων – ατύχημα ή μόλυνση, ο φόβος της ποινής αποτελεί, σε κάθε περίπτωση, το πιο αδύναμο κίνητρο.

Ανησυχία για τον συνάνθρωπο

Επιπλέον, η ανησυχία για τον συνάνθρωπο είναι ξεκάθαρα πιο έντονη στον τομέα της υγείας (45%) απ’ ότι στον δρόμο (33%), μία τάση που βρίσκουμε και στην Ελλάδα. Καταγράφεται ωστόσο σε μικρότερο βαθμό (43% έναντι 39%), κατά μείζονα λόγο όταν πρόκειται για άτομα από το κοντινό τους περιβάλλον (23% έναντι 11% στην Ευρώπη, 25% έναντι 15% στην Ελλάδα).

Ενώ για τους Γάλλους η ανησυχία για την προσωπική τους ασφάλεια κυριαρχεί στον δρόμο (33% έναντι 28% στον τομέα της υγείας), το κίνητρο αυτό είναι μικρότερο στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας (26% δίνουν προτεραιότητα στη δική τους ασφάλεια όταν πρόκειται για τον ΚΟΚ έναντι 27% όταν πρόκειται για την τήρηση των υγειονομικών κανόνων, 30% για τους Έλληνες σχετικά με τον ΚΟΚ έναντι 28% στον τομέα της υγείας).

Η εμπιστοσύνη στην κρισιμότητα των κανόνων κινητοποιεί περισσότερο τους Ευρωπαίους στον δρόμο παρά στα θέματα της υγείας (30% έναντι 17%, 26% των Ελλήνων οδηγών έναντι 14%). Η επιρροή του φόβου της ποινής για την τήρηση των κανόνων είναι μικρή (11% των Ευρωπαίων για τον ΚΟΚ όπως και τους κανόνες υγιεινής, 5% για τον ΚΟΚ και 15% για την υγειονομική κατάσταση στην Ελλάδα).

Ευθύνη σε περίπτωση ατυχήματος

Πιο συνειδητοποιημένοι όσον αφορά τη συμπεριφορά τους, οι Έλληνες που παραδέχονται ότι είναι πιθανό να φέρουν μέρος της ευθύνης σε περίπτωση ατυχήματος, είναι ξεκάθαρα περισσότεροι από τον μέσο όρο των Ευρωπαίων (34% των Ευρωπαίων έναντι 52% των Ελλήνων) ή σε περίπτωση μόλυνσης (40% έναντι 65%).

Και όμως, παρά αυτήν τη σημαντική παραδοχή, είναι ιδιαίτερα πολλοί οι Έλληνες οδηγοί, όπως αντίστοιχα και οι Ευρωπαίοι, που δεν τηρούν τους βασικούς κανόνες του ΚΟΚ:

το 88% των Ευρωπαίων οδηγών ξεπερνάει κατά λίγα χιλιόμετρα/ώρα το όριο ταχύτητας (86% των Ελλήνων οδηγών).

το 62% περνάει ενώ ο σηματοδότης είναι στο πορτοκαλί ή μόλις έχει γίνει κόκκινος. Το ποσοστό αυτό σκαρφαλώνει στο 67% για εμάς.

το 51% ξεχνάει να χρησιμοποιήσει το φλας για να προσπεράσει ή να αλλάξει κατεύθυνση. Εδώ οι Έλληνες είναι πιο προσεκτικοί με το σχετικό ποσοστό να φτάνει το 42%.

το 43% δεν σταματάει κανονικά σε στοπ (37% των Ελλήνων).

το 28% διπλοπαρκάρει. Εδώ το ποσοστό στην Ελλάδα εκτοξεύεται στο 45%!

το 8% παραδέχεται ότι οδηγεί έχοντας υπερβεί το επιτρεπόμενο όριο αλκοόλ, χωρίς ωστόσο να αισθάνεται την επίδρασή του. Το ποσοστό αυτός στους Ελληνες είναι διπλάσιο και φτάνει το 16% – ποσοστό ρεκόρ παρά τη μείωση κατά 4 μονάδες σε έναν χρόνο.

το 7% δηλώνει ότι οδηγεί έχοντας καταναλώσει φάρμακα που μπορούν να μειώσουν την προσοχή του. Το ποσσοτό των Ελλήνων είναι 9%.

το 3% οδηγεί έχοντας καπνίσει κάνναβη ή έχοντας καταναλώσει ναρκωτικές ουσίες. Και εδώ το ποσοστό των Ελλήνων οδηγών είναι διπλάσιο από τους Ευρωπαίους.

Οι οδηγοί όλο και πιο αφηρημένοι στον δρόμο…

Παρά τη μικρή πτώση, οι Ευρωπαίοι οδηγοί έχουν απόλυτη επίγνωση των κινδύνων της έλλειψης προσοχής: το 54% και των Ελλήνων) αναγνωρίζει ότι αποτελεί μία από τις κυριότερες αιτίες θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων γενικά στους δρόμους και 40% στους αυτοκινητόδρομους. Το ποσοστο αυτό μειώνεται σε 29% για τους Έλληνες.

Εξάλλου το 11% (16% στην Ελλάδα, το μεγαλύτερο ποσοστό) υπέστη ή παραλίγο να υποστεί ατύχημα εξαιτίας της χρήσης του τηλεφώνου στο τιμόνι.

Επικίνδυνες συμπεριφορές

Ωστόσο, όλο και περισσότεροι υιοθετούν επικίνδυνες συμπεριφορές που συνδέονται με παράγοντες απόσπασης της προσοχής, ιδιαίτερα διαδεδομένους στην Ελλάδα:

το 76% (-2) των Ευρωπαίων οδηγών παραδέχεται ότι στρέφει το βλέμμα του εκτός δρόμου για περισσότερο από 2 δευτερόλεπτα (87% των Ελλήνων οδηγών).

το 53% δηλώνει ότι τηλεφωνεί κατά την οδήγηση χρησιμοποιώντας το σύστημα Bluetooth με ενσωματωμένα ηχεία (+3 μονάδες σε έναν χρόνο +10 μονάδες σε 5 χρόνια, το 57% των Ελλήνων οδηγών, δηλαδή 5 λιγότερες μονάδες σε έναν χρόνο αλλά +8 μονάδες σε 5 χρόνια) – μία εξίσου επικίνδυνη πρακτική με τα υπόλοιπα μέσα συνομιλίας σε σχέση με την απόσπαση της προσοχής.

το 43% ρυθμίζει το GPS οδηγώντας (δηλαδή +4 σε 5 χρόνια, 45% των Ελλήνων οδηγών, -2 σε έναν χρόνο αλλά +10 σε 5 χρόνια).

το 22% στέλνει και/ή διαβάζει SMS ή email οδηγώντας Το ποσοστό αυτός είναι 27% για τους Έλληνες.

το 21% αναφέρει συμβάντα στους άλλους οδηγούς μέσω εφαρμογής οδηγώντας (+2 σε έναν χρόνο και +5 σε 10 χρόνια, Για την Ελλάδα τα ποσοστό είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακά καθώς αγγίζουν το 35%, +11 μονάδες σε έναν χρόνο και +14 σε 5 χρόνια!

το 32% τηλεφωνεί οδηγώντας με ακουστικό. Το ποσοστό αυτό εκτοξεύεται στην Ελλάδα αγγίζοντας το 53%, που αποτελεί και το μεγαλύτερο ποσοστό στην Ευρώπ),

το 23% τηλεφωνεί οδηγώντας χωρίς hands free. Και εδώ οι Έλληνες οδηγοί έχουν την πρωτιά με το ποσοστό να φτάνει το 42%, το μεγαλύτερο στην Ευρώπη.

το 7% βλέπει οδηγώντας ακόμα και ταινίες ή βίντεο σε smartphone ή τάμπλετ. Το σχετικό ποσοστό για τους Έλληνες είναι 11%.

Επιθετική συμπεριφορά: Ο δρόμος παραμένει ένα σημείο εντάσεων

Σε αυτήν την ιδιαίτερη περίοδο, οι Ευρωπαίοι οδηγοί είναι λιγότερο επικριτικοί απέναντι στους συμπατριώτες τους στο τιμόνι, αλλά αυτό δεν ισχύει για τους Έλληνες: τους κρίνουν λιγότερο αγχωμένους (το 32% των Ευρωπαίων και το 34% των Ελλήνων) και επιθετικούς (26% και 33%, αντίστοιχα), και πιο προσεκτικούς στο τιμόνι (18% και 7%).

Παρόλα αυτά, δεν δείχνουν επιείκεια για τους άλλους οδηγούς: το 79% των Ευρωπαίων και το 94% των Ελλήνων αναφέρει τουλάχιστον ένα αρνητικό επίθετο για να τους περιγράψει, κρίνοντάς τους κυρίως ανεύθυνους (46% και 56%) και επικίνδυνους (26% και 40%).

Ωστόσο, αρκετοί είναι οι οδηγοί που συνειδητοποιούν ότι το αυτοκίνητο επηρεάζει αρνητικά τη συμπεριφορά τους. Έτσι, 12% των Ευρωπαίων οδηγών και 10% των Ελλήνων οδηγών παραδέχονται ότι αλλάζουν όταν βρίσκονται στο τιμόνι και πιστεύουν ότι είναι πιο νευρικοί, παρορμητικοί ή επιθετικοί απ’ ότι στην καθημερινή τους ζωή.

Για το 18% από αυτούς, η προστασία που δημιουργείται από το εσωτερικό του αυτοκινήτου, τους κάνει να νιώθουν σαν να βρίσκονται “μέσα σε μία φούσκα” και να δίνουν μικρότερη σημασία στους άλλους. Πάνω από 1 Ευρωπαίος στους 10 (12% των Ελλήνων) φτάνει στο σημείο να σκέφτεται ότι στον δρόμο είναι «ο καθένας για τον εαυτό του».

Μικρή υποχώρηση σε σχέση με το 2020

Η επιθετικότητα στο τιμόνι και οι αντικοινωνικές συμπεριφορές σημειώνουν μικρή υποχώρηση σε σχέση με το 2020 αλλά παραμένουν πολύ υψηλές:

το 52% των Ευρωπαίων οδηγών αναγνωρίζουν ότι μπορεί: να εξυβρίσουν έναν άλλο οδηγό (-3 μονάδες, 65% των Ελλήνων οδηγών, -5),

47% των ευρωπαίων και 60% των ελλήνων να κορνάρουν άσκοπα,

30% των Ευρωπαίων κα 47%) των ελλήνων να κολλάνε σκόπιμα πίσω από ένα όχημα οδηγού που τους εκνευρίζει,

30% των ευρωπαίων και 38% των Ελλήνων να προσπερνάει από δεξιά στον αυτοκινητόδρομο.

Αυτή η καμπή, ωστόσο, είναι σχετική καθώς 20% των Ευρωπαίων οδηγών και 29% των Ελλήνων, δεν διστάζουν να κατεβούν από το αυτοκίνητό τους για να διαπληκτισθούν και το ποσοστό αυτών που δηλώνουν ότι κάποιες φορές φοβούνται την επιθετική συμπεριφορά ενός άλλου οδηγού παραμένει εξίσου πολύ υψηλό (84% και 91%, αντίστοιχα).

Μικρές χειρονομίες ευγένειας

Παρόλα αυτά, οι Ευρωπαίοι εκτιμούν τις μικρές χειρονομίες ευγένειας. Έτσι, όταν οδηγούν και ένας οδηγός τους αφήσει να περάσουν κάνοντας μία ευγενική χειρονομία, κατά μέσο όρο θεωρούν ότι το επίπεδο ευφορίας που τους προσφέρει αυτή η μικρή χειρονομία είναι 8,2/10 (8,8/10 για τους Έλληνες).

Ομοίως, όταν αφήνουν ένα αυτοκίνητο να περάσει και ο οδηγός του τους ευχαριστεί, το επίπεδο ευφορίας ανέρχεται σε 8,3/10 κατά μέσο όρο (8,7/10 για τους Ελληνες).

Τέλος, όταν ένα άτομο ζητάει συγγνώμη για λάθος που κάνει στην οδήγηση κάνοντας μία χειρονομία, εκτιμούν το αίσθημα της ευφορίας σε ποσοστό 7,8/10 (8,5/10 για τους Ελληνες).

Υπνηλία, ένας εξαιρετικά διαδεδομένος κίνδυνος

Λιγότερο συνειδητοποιημένοι από τους Γάλλους για τον κίνδυνο υπνηλίας στους αυτοκινητόδρομους οι Ευρωπαίοι τοποθετούν την υπνηλία στην 4η θέση των αιτιών θανατηφόρων ατυχημάτων στον αυτοκινητόδρομο (20%, όπως οι Έλληνες 9%).

Ωστόσο, είναι πολλοί οι Ευρωπαίοι που δηλώνουν ότι η υπνηλία ήταν η αιτία ενός ατυχήματος ή ενός συμβάντος στο οποίο ενεπλάκησαν:

το 12% υπέστη ή παραλίγο να υποστεί ατύχημα εξαιτίας της υπνηλίας (16% των Ελλήνων, το μεγαλύτερο ποσοστό στην Ευρώπη),

το 24% έχει την εντύπωση ότι έχει αποκοιμηθεί για ελάχιστα δευτερόλεπτα στο τιμόνι (22% των Ελλήνων),

το 15% έχει εισέλθει στη λωρίδα έκτακτης ανάγκης ή έχει ανέβει στο κράσπεδο εξαιτίας μιας στιγμής απροσεξίας ή υπνηλίας (12% των Ελλήνων).

Παρόλα αυτά, οι Ευρωπαίοι οδηγοί θεωρούν ακόμα σε ποσοστό 24% ότι μπορούν να οδηγούν όταν είναι κουρασμένοι (23% των Ελλήνων οδηγών) και 35% το κάνουν στην πράξη, ακόμα κι αν νιώθουν πολύ κουρασμένοι, γιατί είναι αναγκασμένοι να το κάνουν (37% των Ελλήνων).

Οι «καλές» πρακτικές που μειώνονται

Για τις μεγάλες διαδρομές, κάποιες πρακτικές, που μπορεί να αποτελούν την αιτία υπνηλίας στο τιμόνι, μειώνονται αλλά παραμένουν εξαιρετικά διαδεδομένες, κυρίως στην Ελλάδα:

το 78% (-4 σε έναν χρόνο) των Ευρωπαίων οδηγών κοιμάται πιο αργά ή ξυπνά νωρίτερα από το συνηθισμένο πριν από μία μεγάλη διαδρομή (85% στην Ελλάδα, το μεγαλύτερο ποσοστό στην Ευρώπη),

το 74% τελειώνει τις προετοιμασίες την παραμονή της αναχώρησης έως και αργά το βράδυ (88% των Ελλήνων, το μεγαλύτερο ποσοστό στην Ευρώπη),

το 62% (-5) φεύγει τη νύχτα (65% των Ελλήνων).

Μερικά σωστά αντανακλαστικά

Παράλληλα, μερικά σωστά αντανακλαστικά, αν και είναι πολύ αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση της υπνηλίας, υποχωρούν:

το 83% των Ευρωπαίων οδηγών προγραμματίζουν την ώρα αναχώρησης ανάλογα με τις ώρες που γνωρίζουν ότι θα είναι λιγότερο κουρασμένοι (93% των Ελλήνων οδηγών),

το 74% μεταθέτει την ώρα αναχώρησης όταν νιώθουν κουρασμένοι (85% των ελλήνων),

το 68% αλλάζει οδηγό κατά τη διάρκεια της διαδρομής (70% των Ελλήνων),

το 52% σταματάει κατά τη διάρκεια της διαδρομής για να κοιμηθεί. Οι Έλληνες έχουν το μικρότερο ποσοστό, μαζί με τους Σουηδούς, αυτών που επιλέγουν το διάλειμμα για ύπνο (41%,) παρόλο που αποτελεί την πιο αποτελεσματική πρακτική για την πρόληψη του κινδύνου υπνηλίας στο τιμόνι.

Αν και ο αριθμός ωρών οδήγησης πριν το διάλειμμα μειώνεται ελαφρά στην Ευρώπη: 3:02 για τους Ευρωπαίους (-4 λεπτά) αλλά 3:30 για τους Έλληνες (+16 λεπτά!), η σύσταση για διάλειμμα κάθε 2 ώρες δεν τηρείται από το 40% των Ευρωπαίων (και το 59% των Ελλήνων) ενώ είναι κάτι το οποίο γνωρίζει ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 73% από αυτούς (61% για τους Ελληνες).

Υπηρεσιακά οχήματα αυτοκινητοδρόμων

Κάθε εβδομάδα, κατά μέσο όρο, περισσότερα από 2 υπηρεσιακά οχήματα αυτοκινητοδρόμων υφίστανται προσκρούσεις στο δίκτυο. Μία τάση που επιβεβαιώνεται από την αρχή του χρόνου, παρά τη μείωση των μετακινήσεων εξαιτίας του λοκντάουν.

Αυτές οι συγκρούσεις των υπηρεσιακών ημιφορτηγών προκαλούνται συχνά από την επικίνδυνη συμπεριφορά των οδηγών που προκαλούν τα ατυχήματα:

το 56% (-5 μονάδες) των Ευρωπαίων οδηγών (55% των Ελλήνων, -8) δεν τηρούν τις αποστάσεις ασφαλείας – αν και αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη διατήρηση της καλής ορατότητας του δρόμου,

το 51% (42% των Ελλήνων ξεχνάει να επιβραδύνει πλησιάζοντας ζώνη εργοταξίου).

Το ίδρυμα «FONDATION VINCI AUTOROUTES για την υπεύθυνη οδήγηση» συμβουλεύει:

Κοιμηθείτε όλη τη νύχτα της παραμονής της αναχώρησης.

Αποφύγετε τη βραδινή αναχώρηση (μεταξύ 22:00 και 06:00).

Κάντε συχνές στάσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής, τουλάχιστον κάθε δύο ώρες.

Σταματήστε σε χώρο στάθμευσης μόλις εμφανιστούν τα πρώτα σημάδια κούρασης και κοιμηθείτε για λίγο.

Μην διστάζετε να αλλάζετε τακτικά οδηγό.

Καταργήστε οτιδήποτε μπορεί να σας αποσπάσει την προσοχή κατά την οδήγηση: τηλεφωνικές συνομιλίες, SMS, GPS, βίντεο, εφαρμογές κινητών.

Τηρείτε τις αποστάσεις ασφαλείας.

Μειώστε ταχύτητα καθώς πλησιάζετε σε εργοτάξιο ή σε ατύχημα.

Προβλέψτε τις προσπεράσεις σας και ακολουθήστε τον διάδρομο ασφαλείας όσο πλησιάζετε ένα σταματημένο όχημα.