Δικαστήριο Ε.Ε. για συμβασιούχους Δημοσίου, ΟΤΑ: “Ορθάνοιχτο παράθυρο” μονιμοποίησης

 

Δοθέντος ότι, το Ελληνικό Δημόσιο, επί δεκαετίες, χρησιμοποιεί τις συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου, για την κάλυψη πάγιων και διαρκών αναγκών του και όχι έκτακτων ή πρόσκαιρων ως οφείλει, η πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για συμβασιούχους του Τομέας Καθαριότητας του Δήμου Αγίου Νικολάου, κάθε άλλο από εξαιρετικά σημαντική μπορεί να χαρακτηριστεί.

“Αντιδράσεις” όμως… Κι μάλιστα από την ΑΔΕΔΥ. “Παράθυρο” μονιμοποίησης  χιλιάδων συμβασιούχων του Δημοσίου και των ΟΤΑ, δέσμιων κεντρικών πολιτικών και αυτοδιοικητικών βουλήσεων - όπως οι ίδιοι αναφέρουν σε εκατοντάδες ανακοινώσεις συλλογικών οργανώσεων τους - ή όχι; “μισόκλειστο”, “ορθάνοιχτο” - μήπως... - ή έστω “χαραμάδα” παραθύρου;

Το epoli.gr λοιπόν, δεν θα μπορούσε να κάνει άλλο, από το να επικοινωνήσει με το πρόσωπο, που οδήγησε προς την έκδοση της εξόχως αυτής σημαντικής απόφασης. Την Δικηγόρο του Δικηγορικού Γραφείου «Βιβή Δερμιτζάκη και Συνεργάτες», που παραστάθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην υπόθεση των συμβασιούχων του Δήμου Αγίου Νικολάου.

Η κα Ελένη Χ. Χαφνάβη, Δικηγόρος, LLM στο Εργατικό Δίκαιο, λοιπόν, απαντά ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ στα ερωτήματα του epoli.gr και ξεδιαλύνει την ύπαρξη, τελικά, ενός “ορθάνοιχτου παραθύρου”…

 

Ολόκληρη η συνέντευξη

- Κυρία Χαφνάβη, Για ποιο λόγο θεωρείται σημαντική η πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους συμβασιούχους του Δημοσίου;

«Κύριε Κουφάκη, καταρχάς, θα ήθελα να επισημάνω ότι, το ζήτημα της καταχρηστικής χρησιμοποίησης συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου για την κάλυψη πάγιων και διαρκών αναγκών του δημοσίου τομέα, έχει απασχολήσει κατ’ επανάληψη και τα Εθνικά μας δικαστήρια αλλά και το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δυστυχώς, το Ελληνικό Δημόσιο χρησιμοποιεί σταθερά και αδιάλειπτα χιλιάδες συμβασιούχους, προφανέστατα όχι για έκτακτες ή πρόσκαιρες ανάγκες, αλλά, αντίθετα για την εξυπηρέτηση βασικών και μόνιμων αναγκών ακόμα και στους πιο νευραλγικούς τομείς της δημόσιας διοίκησης.

Η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για το ζήτημα των συμβασιούχων του Δημοσίου, για δύο, κατά την άποψη μου λόγους: Πρώτον, εντάσσονται πλέον στην έννοια των διαδοχικών συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου και οι αυτοδίκαιες παρατάσεις αυτών. Επομένως, ένας μεγάλος αριθμός συμβασιούχων που εργάστηκε ή εργάζεται με συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου οι οποίες παρατάθηκαν μέσω νόμου, μπορεί να επικαλεστεί την προστασία που παρέχει το Εθνικό και το Ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο σε περιπτώσεις κατάχρησης και να διεκδικήσει την αναγνώριση της σχέσης εργασίας του ως σύμβαση αορίστου χρόνου. Δεύτερον – και σημαντικότερο – το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επισήμανε για πρώτη φορά με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο ότι, ο Εθνικός δικαστής δύναται, κατά την εκτίμησή του, να προχωρήσει στον ορθό νομικό χαρακτηρισμό των διαδοχικών συμβάσεων ορισμένου χρόνου, ως μια ενιαία σύμβαση αορίστου χρόνου, παρά την απαγόρευση του Συντάγματος - που έως τώρα ήταν ο βασικός λόγος απόρριψης των αγωγών των συμβασιούχων. Επανέλαβε, επιπλέον, ότι μετά τη θέση σε ισχύ της Κοινοτικής Οδηγίας για την πρόληψη καταχρήσεων από την χρησιμοποίηση διαδοχικών συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου, οποιαδήποτε Εθνική διάταξη, επομένως και το Σύνταγμα, θα πρέπει να ερμηνεύεται υπό το φως και  το πνεύμα της Οδηγίας.»

 

- Δηλαδή, ύστερα από την απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θεωρείτε ότι υπάρχουν νέες δυνατότητες για τους συμβασιούχους που διεκδικούν την δικαστική αναγνώριση των διαδοχικών συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου, ως μια ενιαία σύμβαση αορίστου χρόνου;

«Όπως προανέφερα, έως πρότινος τα Ελληνικά Δικαστήρια στην πλειοψηφία τους ακολουθούσαν την πάγια νομολογία του Αρείου Πάγου επί του ζητήματος και απέρριπταν τις αγωγές των συμβασιούχων, που ζητούσαν την δικαστική αναγνώριση των συμβάσεων εργασίας τους ως μια ενιαία σύμβαση αορίστου χρόνου, λόγω της απαγόρευσης της παρ. 8 του άρθρου 103 του αναθεωρημένου Συντάγματος, ακόμα και αν κάλυπταν πάγιες και διαρκείς ανάγκες. Με βάση την πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης δίδεται η δυνατότητα πλέον στον Έλληνα Δικαστή να αποδεσμευτεί από αυτήν την πάγια αντίληψη, και αν κρίνει ότι υπάρχει καταχρηστική χρησιμοποίηση συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου, για την κάλυψη πάγιων και διαρκών αναγκών, να προχωρήσει στον ορθό νομικό χαρακτηρισμό της σχέσης εργασίας ως αορίστου χρόνου, παρακάμπτοντας τη συνταγματική απαγόρευση. Αναδεικνύεται, επομένως, ο κοινωνικός ρόλος των Ελληνικών Δικαστηρίων, που πλέον μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στην αποκατάσταση της αδικίας που βιώνουν χιλιάδες εργαζόμενοι, οι οποίοι εργάζονται ακόμα και επί συναπτά έτη σε καθεστώς επισφάλειας και αβεβαιότητας, καλύπτοντας πάγιες ανάγκες του δημοσίου και του ευρύτερου δημοσίου τομέα.»

 

- Είναι υποχρεωμένος ο Έλληνας Δικαστής να χαρακτηρίσει τις παρατάσεις των συμβάσεων ορισμένου χρόνου ως διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου;

«Πολύ σωστό το ερώτημα κ. Κουφάκη. Δεδομένης της ερμηνείας που έδωσε το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τις παρατάσεις των συμβάσεων ορισμένου χρόνου, είναι σαφές ότι, τα Ελληνικά Δικαστήρια δεσμεύονται πλέον και πρέπει να ακολουθήσουν την εν λόγω ερμηνεία. Μάλιστα, η ερμηνεία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στο εν λόγω ζήτημα είναι απολύτως σαφής, χωρίς να αφήνεται κανένα περιθώριο εκτίμησης από τον Έλληνα Δικαστή. Εξάλλου, οι αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες ερμηνεύουν το Ενωσιακό δίκαιο κατόπιν προδικαστικού ερωτήματος, είναι δεσμευτικές όχι μόνο για το Εθνικό δικαστήριο που υπέβαλε το ερώτημα, αλλά και για όλα τα Εθνικά δικαστήρια που τυχόν θα δικάσουν στην συνέχεια την ίδια υπόθεση. Επιπλέον, όταν εκδοθεί απόφαση Εθνικού δικαστηρίου αντίθετη με τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τότε τίθεται ζήτημα παραβίασης του Δικαίου της Ένωσης και επομένως το Ελληνικό Κράτος θα έχει αστική ευθύνη για τη ζημία που τυχόν προκληθεί στον ιδιώτη από αυτήν την παράβαση.»

 

- Μετά την απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπάρχει υποχρέωση του Ελληνικού Κράτους να διευθετήσει το ζήτημα των συμβασιούχων που καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες με νόμο;

«Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως θεσμικό και δικαιοδοτικό όργανο, δεν μπορεί να υποχρεώσει την Ελληνική Κυβέρνηση να προχωρήσει σε νέα νομοθετική ρύθμιση, ούτε να καταργήσει ή να ακυρώσει Εθνικές ρυθμίσεις που αντίκειται το Ενωσιακό δίκαιο. Ούτως ή άλλως, κατά την άποψή μου, ο ισχύον νόμος – εδώ και εκατό και πλέον χρόνια – (ν. 2112/1920), που επιτρέπει τον ορθό νομικό χαρακτηρισμό των καταχρηστικών συμβάσεων από ορισμένου χρόνου σε αορίστου χρόνου, αποτελεί ένα σημαντικό μέτρο, που εξαλείφει στην πράξη την αυθαιρεσία και παρέχει αποτελεσματικές εγγυήσεις για την προστασία των εργαζομένων. Γι’ αυτό το λόγο, άλλωστε, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην πρόσφατη απόφασή του αναδεικνύει τη σημασία και τη χρησιμότητα αυτού του νόμου. Παρόλα αυτά, θεωρώ ότι το Ελληνικό Κράτος φέρει πολιτική και κοινωνική ευθύνη για αυτήν την παράνομη εργοδοτική πρακτική που εφαρμόζει τόσα χρόνια. Οφείλει να αποκαταστήσει στην πράξη την αδικία που βιώνουν χιλιάδες συμβασιούχοι που καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες στον δημόσιο τομέα.»

 

- Κλείνοντας την πραγματικά ενδιαφέρουσα, αλλά κυρίως "ξεκάθαρη" συνέντευξη κα Χαφνάβη, υπάρχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται, ούτως ώστε να προσφύγει κάποιος συμβασιούχος δικαστικά;

«Πέραν από τις τυπικές προϋποθέσεις που πρέπει να ελέγχονται σε κάθε περίπτωση, προκειμένου να μπορεί να απευθυνθεί κάποιος στα δικαστήρια, θα πρέπει επίσης για κάθε υπόθεση να γίνεται ξεχωριστή εκτίμηση. Το κρίσιμο είναι να αποδεικνύεται η «κατάχρηση» στην χρησιμοποίηση συμβάσεων ορισμένου χρόνου, εφόσον καλύπτονται πάγιες και διαρκείς ανάγκες.

Είναι σαφές ότι, θα πρέπει σε κάθε περίπτωση εκ των προτέρων να αξιολογούνται τα στοιχεία εκείνα που θα μπορούσαν να αποδείξουν την καταχρηστική χρησιμοποίηση συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου.

Καταλήγοντας, ούτε ο νόμος αλλά ούτε και η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου θέτουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις για τον ορθό νομικό χαρακτηρισμό μιας σύμβασης ή σχέσης εργασίας. Οι νομικοί, όμως, επιστήμονες, που έχουμε ασχοληθεί εις βάθος με το ζήτημα αυτό, είμαστε σε θέση να εντοπίσουμε τις "προϋποθέσεις" εκείνες που φανερώνουν την παραβίαση της Κοινοτικής Οδηγίας ενώπιων των δικαστηρίων, αυξάνοντας τις πιθανότητες δικαίωσης.»

epoli.gr