Ο δημοσιογραφικός λόγος από τη μεταπολίτευση έως τα «μνημόνια» Το νέο βιβλίο της Ν. Τσιτσανούδη – Μαλλίδη

Ο ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ ΕΩΣ ΤΑ ΜΝΗΜΟΝΙΑ
.Το νέο βιβλίο της Ν. Τσιτσανούδη – Μαλλίδη από το CenterforHellenicStudies
τουHarvardUniversityκαιτιςεκδ. Gutenberg


 Κυκλοφορεί αυτές τις ημέρες το νέο βιβλίο της Αναπλ. Καθηγήτριας Γλωσσολογίας και Ελληνικής Γλώσσας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Νικολέττας Τσιτσανούδη «Ο δημοσιογραφικός λόγος. Από τη μεταπολίτευση έως τα μνημόνια». Το βιβλίο εκδίδεται από το CenterforHellenicStudies του Πανεπιστημίου Harvard και τις εκδόσεις Gutenberg για την Ελλάδα. Η έκδοση ξεκινά με προλογικό σημείωμα του Gregory Nagy, Καθηγητή της έδρας Francis Jones της Κλασικής Ελληνικής Λογοτεχνίας, Καθηγητή Συγκριτικής Λογοτεχνίας και Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο του Harvard και Διευθυντή του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του ίδιου  Πανεπιστημίου.

Το βιβλίο συζητά τις μεταβολές στη μορφή και τους συμβολισμούς της γλώσσας των ΜΜΕ που συνδέθηκαν με τη λαϊκοποίησή της, από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα. Καταγράφει τις βλέψεις που τις συνόδευσαν, συμμετέχοντας σε έναν  κοινωνικό διάλογο, με σκεπτικισμό για την ευχέρεια της γλώσσας όχι απλά ως προς την περιγραφή των επικοινωνιακών συμβάντων, αλλά ως προς την δυναμική της αναγωγή σε μία κοινωνική πρακτική.

 Αποκαλύπτει το πώς η ελληνική γλώσσα απεικόνισε  τις σημαντικές οικονομικοπολιτικές αλλαγές που καθόρισαν την πορεία της κοινωνίας τα τελευταία χρόνια. Μια γλώσσα που έγινε πιο λαϊκή, γιατί αυτό εξυπηρετούσε το κλίμα της αποκατάστασης της δημοκρατίας. Προσέλαβε προοδευτικές  υποδηλώσεις μέσα από την απομάκρυνσή της από την επισημοφάνεια, γιατί αυτό διευκόλυνε τις συσπειρώσεις σε κομματικά σχήματα και ήγειρε τις λαϊκές προσδοκίες. Εξελίχθηκε περισσότερο λαϊκότροπα όταν τα ιδιωτικά ΜΜΕ επιδίωξαν ανοίγματα στα μικρομεσαία οικονομικά στρώματα. Επηρέασε και επηρεάστηκε στον σφιχτό εναγκαλισμό πολιτικής και τηλεοπτικής/εκδοτικής εξουσίας. Έχασε και επαναπέκτησε τον εμβληματικό ρόλο της εκπροσώπησης των λαϊκών κινημάτων. Και στην εποχή των μνημονίων μετατράπηκε σε αιχμηρό εργαλείο ενοχοποίησης και χαιραγώγησης, με στόχο την πειθαναγκαστική αποδοχή των μέτρων που επιβλήθηκαν. Έχασε τις σαφείς νοηματοδοτήσεις των λέξεων σε ένα κλίμα επιβολής, που με ομοφωνία εγκατέστησε μερίδα των ΜΜΕ. Και όλα αυτά στους φρενήρεις ρυθμούς της ψηφιακής εποχής, που καθιερώνει νέες σημασίες, οι οποίες ελέω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, παγιώνονται με fasttrack διαδικασίες.

Τέλος, προκαλεί σε μια κριτική διαπραγμάτευση ερωτημάτων που αφορούν στο πόσο τελικά δημοκρατικές είναι οι δυνάμεις της διαμόρφωσης ενός λόγου με τόσο «μεροληπτική» προβολή, όπως ο δημοσιογραφικός. Αφήνει δε ανοιχτό το ερώτημα, πόσο παιδαγωγικός μπορεί να αναδεικνύεται ένας λόγος όταν υπονομεύεται από την προπαγανδιστική λειτουργία και χάνει τη δημοκρατικότητα του κοινωνικού αγαθού.