Γιοσέφ Ελιγιά: ''Ο μοναχικός αγωνιστής ποιητής που μας εμπνέει..Δείτε τα video από την εκδήλωση τιμής και μνήμης

Γιοσέφ Ελιγιά: ''Ο μοναχικός αγωνιστής ποιητής που μας εμπνέει, η κορυφαία νεορομαντική φωνή της περιόδου του μεσοπολέμου (1901-1931)''. Δείτε τα video από την εκδήλωση τιμής και μνήμης που διοργάνωσε η Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδος, τη Δευτέρα 23 Μαρτίου 2009, στο Πνευματικό Κέντρο Ηπειρωτών στην Αθήνα

Την Δευτέρα 23 Μαρτίου 2009, η Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδος σε συνεργασία με το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο, διοργάνωσε εκδήλωση τιμής και μνήμης για τον Γιαννιωτοεβραίο ποιητή Γιοσέφ Ελιγιά. Η αίθουσα είναι κατάμεστη. Ηπειρώτες της Αθήνας, Γιαννιωτοεβραίοι, μόνιμοι πια κάτοικοι της πρωτεύουσας (σου δίνεται η αίσθηση ότι αυτοί είναι οι περισσότεροι), μέλη της Πανηπειρωτικής. Μπροστά μπροστά οι πιο. επίσημοι: Ο βουλευτής και πρώην Υπουργός Αντώνης Φούσας, η βουλευτής Α' Αθηνών του ΠΑΣΟΚ Συλβάνα Ράπτη,  ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Ιωαννίνων Μωυσής Ελισάφ, ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Μωυσής Κωνσταντίνης.

Η κεντρική ομιλία έγινε από την Ελένη Κουρμαντζή, καθηγήτρια της Φιλοσοφικής σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Η Κουρμαντζή έχει αφιερώσει ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς την στον Ελισάφ, έχει καταφέρει να ταυτιστεί με τον ποιητή και η ομιλία της αναπαραστά όχι μόνο τα Γιάννενα της δεκαετίας του '20 λίγο σκοτεινά και απόμακρα να προσπαθούν να βρουν τα «πατήματα» τους λίγο μετά τον πόλεμο της Μικράς Ασίας.

Ξεπέρασε ταμπού και περιορισμούς.
Ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Μωϋσής Κωνσταντίνης στη σύντομη ομιλία του έκανε αναφορά στις εβραϊκές κοινότητες της χώρας και μίλησε ιδιαίτερα για την Ισραηλιτική Κοινότητα Ιωαννίνων: «Υπήρξε και εξακολουθεί να είναι από τις πιο δραστήριες. Μέσα στο γενικό πνεύμα 'Τα Γιάννενα πρώτα στ' άρματα, τα γρόσια και τα γράμματα ανδρώθηκε μια εξαιρετικά αναπτυγμένη πνευματική τάξη. Εκεί άνθισε η πρωτότυπη σε όλον τον ευρωπαϊκό χώρο, εβραϊκή διάλεκτος: τα 'ρωμανιώτικα': ένα μίγμα ελληνικών λέξεων και εβραϊκών όρων που κατέστησαν ευρωπαϊκή ντοπιολαλιά εβραϊκής παράδοσης. Στον χώρο αυτό εμφανίστηκε ο Γιοσέφ Ελιγιά ως γνώστης της εβραϊκής, της νεοελληνικής και της γαλλικής λογοτεχνίας. Ξεπέρασε ταμπού και περιορισμούς της εποχής ως πρωτοπόρος στοχαστής δεν δίστασε να εκφράσει με την ποίησή του το ισχυρό μέσα του αίσθημα της ανεξιθρησκείας που τον διακατείχε και να τοποθετήσει φιλελεύθερα δίπλα στον Εβραϊσμό τον Χριστιανισμό. Ως λογοτέχνη περιοπής αναγνώρισαν τον Ελιγιά οι ομότεχνοι της εποχής του. Ο Κωστής Παλαμάς έγραψε: 'Ο Θάνατος του Ελιγιά μου τονώνει την ιδέα ότι εχάθη ένα κόσμημα. Τους στίχους του τους έβρισκα τέλειους, παλλόμενους σκαλισμένους με της τέχνης τις φροντίδες'».

Είσαι δεν είσαι γιος θεού.
«Τιμώντας τους ανθρώπους του πνεύματος που σημάδεψαν τα ηπειρωτικά γράμματα τιμούμε την πνευματική ιδιαιτερότητα του τόπου μας που αποτελεί ανεξίτηλο στοιχείο της ταυτότητάς μας. Τιμώντας τον Γιοσέφ Ελιγιά, γέννημα και θρέμμα των Ιωαννίνων τιμούμε ασφαλώς τη συνεισφορά του στην πνευματική ζωή του γενέθλιου τόπου μας», τόνισε στην ομιλία του ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Ιωαννίνων Μωυσής Ελισάφ.
Ο κ. Ελισάφ στάθηκε στα τρία χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Ελιγιά:
«Του ποιητή προηγήθηκε ο ακάματος ερευνητής, ο ανυποχώρητης αγωνιστής και εν τέλει ο άνθρωπος με Α κεφαλαίο. Ξεκίνησε ανιχνεύοντας τον χώρο της ανάμεικτης ελληνικής και εβραϊκής παράδοσης αναζητώντας τις διαφορές, τις κοινές ρίζες, το καθολικό από το ιδιαίτερο, το διαρκές από το εφήμερο. Στη συνέχεια ο Ελιγιά πραγματοποιεί την πρώτη του υπέρβαση. Η νέα διαφορά που προβάλλει εμπρός του είναι ποιος είναι με ποιον και ζωσμένος ολούθε από τη φτώχεια και κυνηγημένος με εκείνον τον τρόπο που ξέρουν στην επαρχία να κυνηγούνε αποφαίνεται: 'οι φτωχοί με τους φτωχούς και οι αρχόντοι με τους αρχόντους'. Είναι η ώρα του επαναστάτη ποιητή με τις γνωστές δυσάρεστες εκπλήξεις. Όμως δεν ζητιανεύει λευτεριά δεν ζητιανεύει χάρη. Τώρα συναντά το τρίτο κριτήριο διαχωρισμού των ανθρώπων τον πόνο. Και τον συναντά αφού στο μεταξύ ξεπεράσεις εθνικούς, θρησκευτικούς και άλλους διαχωρισμούς και αφού πραγματοποιήσει και την ύστερη υπέρβαση, απευθύνεται στον γλυκό Ιησού με τους μνημειώδεις στίχους του:

«Δεν είσαι ο πρώτος, μήτε και ο στερνός εσταυρωμένος γλυκέ Ιησου
Στον κόσμο αυτό της πίκρας και του φθόνου.
Και όμως η δόξα σου άσπιλη μες των θνητών το γένος
Είσαι δεν είσαι γιος θεού, μα είσαι ο θεός του πόνου»

Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Κώστας Αλεξίου τόνισε: «Σε μας εδώ τους απόδημους Ηπειρώτες όχι μόνο της πρώτης, αλλά της δεύτερης και τρίτης γενιάς δεν είναι καθόλου άγνωστο το Εβραϊκό στοιχείο της γενέτειρας άρρηκτα συνυφασμένο και τμήμα της ιστορικής διαδρομής κάθε σχεδόν πόλης της ηπείρου όπου έζησε και δημιούργησε».

Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα της ομιλίας της Ελένης Κουρμαντζή.
 Μνημόσυνο στη Μητρόπολη για Ρόζα Λούξεμπουργκ
Ακριβώς αυτή τη στιγμή εμφανίζεται εδώ ο Γιωσέφ Ελιγιά, διδάσκαλος τότε της Alliance, ο οποίος προσχωρεί στο κίνημα του σοσιαλιστικού αυτού πυρήνα και συμμετέχει ενεργά στις εκδηλώσεις του. Το 1924, το κίνημα αυτό είχε την τόλμη να τελέσει στη Μητρόπολη Ιωαννίνων, μοναδική περίπτωση στα χρονικά της εποχής, μνημόσυνο για τον θάνατο της Ρόζας Λούξεμπουργκ και του Καρλ Λήμπκνεχτ!
Στην εφημερίδα Νέος Αγών ο Ελιγιά, τακτικός συνεργάτης αυτής, δημοσιεύει πάντοτε στην πρώτη σελίδα και ένα ποίημα. Ιδού ένα από αυτά τα χαρακτηριστικά ποιήματα, με τον τίτλο «Εργάτης», από το οποίο παραθέτουμε στίχους:
        Γλυκοχαράζει η αυγή, τη γλυκοχαιρετίζεις
        και ξεκινάς πικρέ αδερφέ για τον τραχύν αγώνα,
        με ροζιασμένα μπράτσα, ωϊμέ, και πληγιασμένο γόνα,
        μεσ' στης δουλειάς την κόλαση της ζωής τάνθια μαδίζεις.
        Η νειότη πλάι στο γκρεμό σέρνεται της αβύσσου
        και ξεκινούν τα γηρατειά στον κάμπο απ' τα ασφοδέλεια,
        κι ενώ κροτούν του άρχοντα στην Πολιτεία τα γέλοια,
        σκλάβε πονώ τον πόνον σου, βυζαίνω απ' την οργή σου.

Στα Γιάννενα όμως, παράλληλα, έντονη παραμένει και η πνευματική δράση των διανοούμενων αυτής της πόλης. Ιδρύεται εδώ ο προοδευτικός «Εκπαιδευτικός Όμιλος Ιωαννίνων», παράρτημα αυτού των Αθηνών, με στόχο την καθιέρωση της δημοτικής ως επίσημης γλώσσας και τη διερεύνηση τρεχόντων φιλολογικών και παιδευτικών ζητημάτων. Σε μια συνεδρίαση αυτού του Ομίλου προσκαλείται και ο Ελιγιά, ο οποίος, σε ένα κατάμεστο ακροατήριο, στη μεγάλη αίθουσα της Ζωσιμαίας Σχολής Ιωαννίνων, δίδει τη διάλεξή του με θέμα «Περί Μεταβιβλικής Ποιήσεως». Η διάλεξη αυτή, τον Δεκέμβριο του 1924, αφιερωμένη στον δάσκαλό του Αβραάμ Δαυίδ, περιστρέφεται γύρω από το ιστορικό γίγνεσθαι, την Τέχνη, τον ιουδαϊσμό και τον χριστιανισμό, την εβραϊκή παράδοση, φθάνοντας ακόμη και στους φιλόσοφους ποιητές της μεσαιωνικής Ισπανίας, και όλα τούτα, υπό το πρίσμα της μαρξιστικής θεώρησης. Η διάλεξή του σχολιάστηκε θετικά από όλους τους διανοούμενος αρθρογράφους των εφημερίδων των Ιωαννίνων. Σημειωτέον ότι στα Γιάννενα τη δεκαετία του 1920, εκδίδονται οι εφημερίδες Ήπειρος και Ελευθερία των λόγιων Γ. Χατζή - Πελλερέν και Χρήστου Χρηστοβασίλη αντίστοιχα, ο Κήρυξ του Δ. Πανίδη, η Ηπειρωτική Ηχώ του Ευθύμιου Τζάλλα, καθώς και άλλες μικρότερης εμβέλειας εφημερίδες. Όλες τούτες οι εφημερίδες, ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης, έπλεξαν το εγκώμιο στον διανοούμενο Γιωσέφ Ελιγιά, και χαρακτηριστικό είναι το κριτικό σχόλιο του Γ. Χατζή - Πελλερέν στην εφημερίδα του, αναφέροντας ότι: «Ο κύριος Ιωσήφ Καπούλιας είναι εγκρατής της εβραϊκής φιλολογίας. και συγχρόνως ποιητής με πολύ ισχυράν έμπνευσιν και αισθητικήν μόρφωσιν. επιπλέον δε γνώστης όσον ολίγοι της νεοελληνικής φιλολογίας και των μυστικών του ρυθμού και της αρμονίας της γλώσσης.».









Labels:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

ΒΙΝΤΕΟ

[ΒΙΝΤΕΟ][bsummary]

ΘΕΜΑ

[ΘΕΜΑ][bsummary]

ΥΓΕΙΑ

[ΥΓΕΙΑ][twocolumns]

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

[ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ][twocolumns]