Στα «Ενθέματα» αύριο Kυριακή 29 Νοεμβρίου

Στα «Ενθέματα» αύριο Kυριακή 29 Νοεμβρίου
Στα περίπτερα εντός της «Αυγής», στο μπλογκ τους (enthemata.wordpress.com), στο facebook (Enthemata Avgis)
και στο twitter: @enthemata


Κείμενα των: Άνταμ Σατζ, Μαρίας Δαμηλάκου, Χρήστου Λάσκου, Βασίλη Κρεμμυδά, Ολιβιέ Ρουά, Τόνιας Κατερίνη, Κατερίνας Κνήτου, Γουέντι Μπράουν, Μαρίας Πετρίτση

Το Παρίσι της Μ. Ανατολής και η Βυρητός της Ευρώπης. Ο Άνταμ Σατζ αναλύει τις επιδιώξεις του ISIS, τον ρόλο όλων των εμπλεκόμενων μερών στη γιγάντωση του φαινομένου το οποίο αφορά το σύγχρονο κόσμο στο σύνολο του. «Το ΙΚ πέτυχε έναν ακόμα στρατηγικό του στόχο συνδέοντας τη σφαγή με την προσφυγική κρίση. Η μνήμη του Αϊλάν Κουρντί, του τρίχρονου αγοριού απ' το Κομπάνι που βρέθηκε πνιγμένο στα τουρκικά παράλια, σβήστηκε χάρη στο διαβατήριο που βρέθηκε κοντά στο πτώμα ενός από τους δράστες. Το ότι ο συγκεκριμένος βομβιστής έφτασε στη Γαλλία περνώντας από την Ελλάδα χρησιμοποιώντας ένα διαβατήριο με το όνομα ενός νεκρού Σύριου πολεμιστή, δείχνει προσεκτικό σχεδιασμό, που στόχο δεν έχει απλώς να τιμωρηθούν οι Σύριοι που απέδρασαν από το χαλιφάτο, αλλά και να μετριαστεί ο οίκτος που νιώθουν οι Ευρωπαίοι για τους πρόσφυγες. […] Δεν έχει πλέον νόημα να μιλάμε για κοντά και μακριά, ή για «απρόβλεπτες συνέπειες»: το θέατρο των συγκρούσεων δεν έχει σαφή σύνορα, και τα αίτιά είναι πολλαπλά, επικαλυπτόμενα και βαθιά ριζωμένα σε ιστορίες μετα-αποικιακής οργής και καταρρεύσεις κρατών με την βοήθεια της Δύσης. Οι επιθέσεις στο Παρίσι δεν αντικατοπτρίζουν μια σύγκρουση πολιτισμών, αλλά μάλλον το γεγονός ότι στην πραγματικότητα ζούμε σε έναν ενιαίο, αλλά άνισο κόσμο, όπου τα προβλήματα σε μια περιοχή αναπόφευκτα εξαπλώνονται και σε άλλες, όπου τα πάντα συνδέονται μεταξύ τους, μερικές φορές με ολέθριες συνέπειες. Παρά τον μεσαιωνικό αέρα που αποπνέει, το χαλιφάτο αποτελεί έναν καθρέφτη του κόσμου που έχουμε φτιάξει, όχι μόνο στην Ράκα και στην Μοσούλη, αλλά και στο Παρίσι, τη Μόσχα και την Ουάσιγκτον». (Μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου, Γιάννης Χατζηδημητράκης)

Τέλος εποχής στην Αργεντινή. Η Μαρία Δαμηλάκου σχολιάζει τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών στη χώρα και τη νίκη του κεντροδεξιού υποψηφίου Μαουρίσιο Μάκρι. «Αυτή τη φορά όμως ο περονισμός ηττήθηκε ενώ είχε καταφέρει να διατηρήσει τις πολιτικές προτεραιότητές του και τις δεσμεύσεις του, πράγμα δύσκολο σε ένα διεθνές περιβάλλον κάθε φορά πιο αντίξοο λόγω της πτώσης των τιμών των αγαθών που εξάγει η Αργεντινή. Οι προτεραιότητες που είχε θέσει η κυβέρνηση της Κριστίνα Φερνάντες αφορούσαν κυρίως τη στήριξη της παραγωγικής δραστηριότητας και της εργασίας: πράγματι, λίγες μέρες πριν τις εκλογές η ανεργία ήταν 5,9%, ποσοστό που συνιστά στην Αργεντινή ιστορικό χαμηλό των τελευταίων σαράντα χρόνων. Αυτή η επιτυχία του περονισμού φαίνεται παραδόξως να σφράγισε σε σημαντικό βαθμό την ήττα του. Όπως είπε παραστατικά ένας συνεργάτης του Σιόλι, «τους δώσαμε δουλειά, τους δώσαμε σπίτι, τους δώσαμε αυτοκίνητο∙ και τι κάναμε; θρέψαμε γορίλες» (έτσι αποκαλούν οι περονιστές τα μεσαία και ανώτερα κοινωνικά στρώματα που παραδοσιακά πολεμούν τον περονισμό). Αυτή η χονδροειδής φράση δηλώνει τη μεγάλη πρόκληση που αυτή την περίοδο αντιμετωπίζουν οι προοδευτικές κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής: το «ζήτημα» της νέας μεσαίας τάξης».

Υπάρχει ελπίδα; Ο Χρήστος Λάσκος γράφει για την αναγκαιότητα της εναλλακτικής: «Κάθε μέρα που περνάει εγκαθιστά την απελπισία και την έλλειψη πραγματικής εναλλακτικής ως κανονικότητα της ζωής μας. Αν δεν αντιδράσουμε μαζικά, σε λίγο δεν θα μιλάμε καν για κρίση, όπως κάνουν ήδη εδώ και καιρό στη Βουλγαρία και στη Ρουμανία. […] Κάθε μέρα που περνάει εξαφανίζει ακόμη και τις τόσο μειωμένες προσδοκίες που έχουν απομείνει. Γι’ αυτό πρέπει να αντιδράσουμε· να αντισταθούμε. Δεν πρόκειται, όπως πολλές φορές στο παρελθόν, για στερεότυπη επανάληψη και προτροπή· είναι κάτι πολύ πιο ριζικό, ζωτικό και όρος για τη συνέχιση της πολιτικής δράσης και ύπαρξης της Αριστεράς.

Α. Εικόνα καταστροφής. Το κείμενο αυτό εγκαινιάζει τη σειρά «Πέρασαν εβδομήντα χρόνια», του ιστορικού Βασίλη Κρεμμυδά, που θα δημοσιεύουμε την τελευταία Κυριακή κάθε μήνα. «1945 λοιπόν, και η χώρα μετράει τις πληγές της· θα καταφέρει να τις μετρήσει; όχι! είναι αμέτρητες. Είχαν καταστραφεί όλα από τον πόλεμο και την Κατοχή. Και εντωμεταξύ, στο τέλος του προηγούμενου έτους ο Τσώρτσιλ μεγάλος νικητής του πολέμου, με το στρατηγό Σκόμπι, ήρθαν να ενισχύσουν τη νόμιμη κυβέρνηση – ποια ήταν αυτή και από πού ήταν νόμιμη; και με τον βασιλιά τι θα γινόταν; και τα Δεκεμβριανά; και επιτέλους αυτή η ελληνική κοινωνία που έβγαινε από έναν πόλεμο, από μια σκληρή Κατοχή και μια μεγαλειώδη Αντίσταση τι ήταν; Ποια ήταν η μορφή και ο χαρακτήρας της; Θα τα δούμε όλα αυτά. Θα τα δούμε όλα αυτά, αφού προηγουμένως κάνουμε μία συμφωνία. Θα μοιράσουμε τα 70 χρόνια ως εξής: 22+7+35+6, όπου κάθε αριθμός αντιπροσωπεύει μια ιστορική περίοδο με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, με πρώτο και καλύτερο τις κοινωνικές κατηγορίες ανθρώπων που τα γεγονότα γεννούσαν».

Ηρωισμός και ένδοξος θάνατος: Γιατί το ISIS ελκύει τους νέους. Συνέντευξη του Ολιβιέ Ρουά, διευθυντή ερευνών στον Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας, ένας από τους εγκυρότερους παγκοσμίως μελετητές του πολιτικού Ισλάμ. Μιλάει για την «ηρωική» εικόνα του ISIS, που αποτελεί τον βασικό πόλο έλξης για τους νέους της Δύσης. «Ξαφνικά, ο Daesh προσφέρει την απόλυτη περιπέτεια. Φτάνεις εύκολα σε μια έρημο και βρίσκεσαι αμέσως σ’ ένα θηριώδες 4x4 με ένα μεγάλο πολυβόλο και μια μαύρη σημαία, να τρέχεις ανενόχλητος και να φωνάζεις Allah Akbar, Ο Θεός είναι Μεγάλος! Σκεφτείτε πόσο συναρπαστικό είναι αυτό για έναν συγκίνηση έναν εικοσάχρονο! Κι επιπλέον έχεις και γυναίκες στη διάθεσή σου. Αυτοί οι νεαροί δεν φοβούνται να πεθάνουν. Πολλοί απ’ αυτούς ενθουσιάζονται με την ιδέα της αυτοκτονίας. Για κάποιους άλλους είναι μια αίσθηση της ζωής «χωρίς αύριο», όπως είναι η περίπτωση των νεαρών νταήδων με τα καλάσνικωφ στη Μασαλλία. Το να πεθάνεις έτσι στα τριάντα σου φαίνεται, σίγουρα, μια καλύτερη προοπτική από το να πάρεις σύνταξη απ’ τα Μακ Ντόναλντς... Όταν νιώθεις ότι δεν έχεις κανένα μέλλον, ότι δεν αντέχεις άλλο τους γονείς σου και τους δασκάλους σου, μπαίνεις στο ίντερνετ και ξαφνικά ανοίγει μπροστά σου ένας ολόκληρος κόσμος γεμάτος συγκινήσεις, ήλιο και αίμα -- και τα πρωταρχικά σου ένστικτά ενεργοποιούνται αμέσως». (Μετάφραση Μαίρη Ζαμπετάκη)


Κόκκινα δάνεια, πλειστηριασμοί και τράπεζες. Πίσω από τις στατιστικές. Γράφει η Τόνια Κατερίνη: «1. Οι τράπεζες δεν θα έχουν καμία απώλεια, με αφετηρία υπολογισμού τις εισπράξεις που θα έκαναν αν εκπλειστηρίαζαν τα ακίνητα στην εμπορική τους αξία. Η «σταθερότητα» του τραπεζικού συστήματος μοιάζει να είναι η μόνη μη αμφισβητήσιμη αρχή, ενώ οι εξαγγελίες για δημόσιο φορέα διαχείρισης (που θα διαχειριζόταν τα κόκκινα δάνεια), οι οποίοι και αποτελούσαν κορμό του σχεδιασμού του Σύριζα έχουν σιωπηλά αποσυρθεί. 2. Η καθολική έννοια της αδιαπραγμάτευτης προστασίας της πρώτης κατοικίας καταργείται. Κάθε δανειολήπτης, ακόμα και ο πλέον αδύναμος, είναι υποχρεωμένος να περάσει από τη διαδικασία ατομικής διαπραγμάτευσης με την τράπεζα. […]Η γενικότερα επαγγελλόμενη (εκ μέρους της κυβέρνησης) αναδιανομή εισοδήματος αφήνει ανέγγιχτο τον πραγματικό πλούτο και το μεγάλο κεφάλαιο και επελαύνει στα μεσαία στρώματα».

Κύρια κατοικία, απειλές και προστασία. Γράφει η Κατερίνα Κνήτου: «Η κυβέρνηση, κατά τη γνώμη μου, πέτυχε να αποτρέψει την άμεση απελευθέρωση των πλειστηριασμών κύριας κατοικίας για το μεγαλύτερο μέρος των οικονομικά αδύνατων οφειλετών, αλλά ταυτόχρονα μεταβίβασε μέρος της προστασίας στην «καλή θέληση» («ελαστικότητα» κατά τον αρμόδιο υπουργό) των τραπεζών και ανέδειξε την Τράπεζα της Ελλάδας σε ρυθμιστή των εξελίξεων. Σε κάθε περίπτωση, ο Νόμος Κατσέλη δεν ήταν και δεν είναι το πρόσφορο εργαλείο για την προστασία της κατοικίας παρά μόνο στις περιπτώσεις μεγάλης οφειλής και σχετικά μικρής περιουσίας. Η ανάγκη συνολικής απομείωσης των δανείων σύμφωνα με τη σημερινή οικονομική πραγματικότητα της μεγάλης πλειονότητας των πολιτών και η προστασία της κατοικίας των μικρών και μεσαίων εισοδημάτων, που έχουν καταρρεύσει, παραμένει ζητούμενο».

«Ο νεοφιλελευθερισμός δεν είναι απλώς μια οικονομική πολιτική, αλλά ένα ολόκληρο σύστημα λογικής» Συνέντευξη της Γουέντι Μπράουν, καθηγήτριας Πολιτικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϋ και μια από τις πιο σημαντικές σύγχρονες θεωρητικούς, επ’ ευκαιρία της ομιλίας της στην ετήσια διάλεξη στη μνήμη του Νίκου Πουλαντζά, την προσεχή Τρίτη. Μιλάει για τον νεοφιλελευθερισμό ως πολιτική ορθολογικότητα, τις αντιστάσεις και το όραμα της δημοκρατίας. «Από τη στιγμή που το νεοφιλελεύθερο όραμα οργανώνει κάθε δραστηριότητα στη λογική της αγοράς θεωρώντας ότι κάθε άτομο δρα αποκλειστικά με οικονομικά κριτήρια, η δημοκρατία δεν μπορεί να επιβιώσει. Η εξουσία του λαού (δημο-κρατία) εξαρτάται από τη λαϊκή κυριαρχία, και αυτή με τη σειρά της από την ισότιμη πρόσβαση στην πολιτική εξουσία. Οι αγορές δεν έχουν καμιά χρησιμότητα για τη λαϊκή κυριαρχία ή την ισότητα και είναι οργανωμένες στη βάση τόσο των αρχών του ανταγωνισμού, των κερδισμένων και των χαμένων, όσο και δυνάμεων που δεν υπάγονται σε οποιονδήποτε έλεγχο. Κατά συνέπεια, όταν οι αρχές της αγοράς κυριαρχούν στην πολιτική ζωή, δεν διαβρώνουν απλώς τη δημοκρατία, αλλά λεηλατούν το νόημά της και επιτίθενται στην ίδια την αξία της. Η θεώρηση των αγορών ως υπέρτατης αξίας από τον νεοφιλελευθερισμό αποτελεί έναν πόλεμο ενάντια στη δημοκρατία». Τη συνέντευξη πήραν η Αθηνά Αθανασίου, η Αιμιλία Κουκούμα και η Μαρία Χαϊδοπούλου-Βρυχέα. Μετάφραση: Αιμιλία Κουκούμα.

Μόλενμπεκ, η καθημερινότητα στο γκέτο. Η Μαρία Πετρίτση περιγράφει την ζωή στην συνοικία Μόλενμπεκ των Βρυξελλών, στην οποία έγιναν συλλήψεις εννιά υπόπτων για τις επιθέσεις στο Παρίσι. «Η περιοχή υπακούει σε άρρητους νόμους οι οποίοι αποτελούν τον καθημερινό κώδικα επικοινωνίας και κοινωνικής δομής του μουσουλμανικού κόσμου. Πολυάριθμα μαροκινά, τούρκικα ή αλγερινά τζαμιά λειτουργούν σε μικρά διαμερίσματα εργατικών πολυκατοικιών, παρότι υπάρχει και κανονικό τζαμί, ο μιναρές του οποίου διακρίνεται από όλα τα σημεία της περιοχής. Στα κρεοπωλεία δεν πωλείται χοιρινό κρέας και η τροφοδοσία τους γίνεται σχεδόν αποκλειστικά από την εταιρεία Isla Meat. Σε ορισμένα καφενεία, όπως το γνωστό στην περιοχή L’ Baraka, η παρουσία γυναικών δεν γίνεται εύκολα ανεκτή. Η πώληση αλκοόλ επιτρέπεται σε συγκεκριμένα μόνο σημεία και εξυπηρετεί κυρίως τουριστικούς σκοπούς. «Όσες φορές έχει πατήσει λευκός στο μαγαζί μου», αναφέρει ο Τζαμάλ, ιδιοκτήτης καφενείου, «είναι για να κάνει κάποιον έλεγχο. Δεν έχω τίποτα εναντίον της πολυπολιτισμικότητας, όμως όλοι μου οι πελάτες είναι Μαροκινοί». Ο Τζαμάλ αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα οικονομικού μετανάστη που ήρθε στο Βέλγιο αναζητώντας εργασία και κοινωνική ανέλιξη, όπως πολύς κόσμος που καταφθάνει καθημερινά από την Αλγερία, την Τουρκία, το Πακιστάν και τη Σομαλία».