Γιατί κάποια καταστήματα είναι κάτω από τη γη;

[Του Ιωάννη Δασκαλόπουλου στο facebook]
Όσοι έχετε επισκεφτεί την πρωτεύουσα της Βουλγαρίας Σόφια, μάλλον θα έχετε παρατηρήσει δυο πράγματα: Πρώτον ότι η πόλη έχει μεταμορφωθεί εντυπωσιακά και το ιστορικό της κέντρο μοιάζει όλο και περισσότερο με μια σύγχρονη πόλη της κεντρικής Ευρώπης. Το δεύτερο είναι λίγο ασυνήθιστο και αφορά πολλά καταστήματα κυρίως τύπου μίνι μάρκετ, τα οποία βρίσκονται σε ημιυπόγεια ή υπόγεια, αλλά με βιτρίνα ! Έτσι αν θέλετε να αγοράσετε μια μπύρα, μια σοκολάτα ή ένα πακέτο τσιγάρα θα πρέπει να σκύψετε ή να γονατίσετε για να «ευθυγραμμιστείτε» με τον πωλητή. Για αυτό και ονομάζονται «klek shop» που σημαίνει γόνατο ή « squat shop» ή απλά «basement shop». Οι περισσότεροι ταξιδιώτες εκπλήσσονται από αυτό το περίεργο τοπικό είδος καταστήματος , το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού της Σόφιας, αλλά ταυτόχρονα το βρίσκουν και συναρπαστικό !
Η ιστορία των καταστημάτων klek αρχίζει μετά την πτώση του κομμουνισμού στη Βουλγαρία το 1989. Μέχρι τότε όλες οι επιχειρήσεις ήταν κρατικές και δεν υπήρχαν καταστήματα ιδιωτών. Έτσι στα πρώτα χρόνια των μεγάλων αλλαγών στη Βουλγαρία, η κοινωνική και οικονομική κατάσταση ήταν αρκετά δύσκολη και ασαφής. Οι πολίτες όμως θα έπρεπε να βρουν δημιουργικούς τρόπους ώστε να επιβιώσουν. Εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν αρκετοί διαθέσιμοι εμπορικοί χώροι. Έτσι όσοι είχαν υπόγεια στο επίπεδο του δρόμου, τα νοίκιασαν σε αρκετά χαμηλό ενοίκιο κυρίως για πώληση τσιγάρων και αλκοόλ.

Σήμερα, όχι μόνο είναι λειτουργικά και χρήσιμα, αλλά έχουν μετατραπεί και σε τουριστική ατραξιόν, αφού ο πωλητής εμφανίζεται μέσα από ένα μικρό παράθυρο στα χαμηλά ή ακόμη και « κάτω από τη γη » ! Ορισμένα καταστήματα klek προσφέρουν επίσης υπηρεσίες όπως επισκευές και επιδιορθώσεις υποδημάτων, ηλεκτρονικών και άλλα. Πολλά καταστήματα αυτού του τύπου παραμένουν ανοικτά μέχρι αργά το βράδυ και κάποια όλο το 24ωρο. Σήμερα αποτελούν μικροσκοπικά πολυκαταστήματα που πωλούν σχεδόν τα πάντα, αλλά δυστυχώς σιγά-σιγά ξεθωριάζουν αφού όλα αλλάζουν στη Βουλγαρία. Ταυτόχρονα όμως έχει αποδειχθεί πως πλέον αποτελούν και τουριστικό αξιοθέατο της Σόφιας.