Στα «Ενθέματα» αύριο Κυριακή 14 Φεβρουαρίου ... για το ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, το DiEM25, τα κανάλια, τον Κόρμπιν κ.ά.

Στα «Ενθέματα» αύριο Κυριακή 14 Φεβρουαρίου
Στα περίπτερα εντός της «Αυγής», στο μπλογκ τους (enthemata.wordpress.com), στο facebook (Enthemata Avgis)
και στο twitter: @enthemata

Κείμενα των: Μάρθας Πασχαλίδου, Ορελί Ποντιέ, Ντάνιελ Τρίλινγκ, Πολυμέρη Βόγλη, Σρέκο Χόρβατ, Μαρίνας Πρεντουλή, Μάρκο Μπασκέτα, Σάντρo Μεζάντρα, Σβεν Γκίγκολντ, Γιάνη Βαρουφάκη, Τόμας Φάτσι, Στρατή Μπουρνάζου, Νίκης Τρουλλινού, Κωνσταντίνου Χατζηνικολάου, PRO ASYL

Οι πρόσφυγες «υπό την αιγίδα» του ΝΑΤΟ. 3 κείμενα
Όπισθεν ολοταχώς. Ένα σχόλιο της Μάρθας Πασχαλίδου, με αφετηρία την είδηση για την ανάληψη δράση από το ΝΑΤΟ, στο Αιγαίο: Όταν πρωτοάκουσα τον Π. Καμμένο να λέει πως θα στέλνονται όλοι αμέσως πίσω στην Τουρκία, πίστεψα πως δεν κατάλαβα καλά, έμεινα με ένα κενό. Δεν έχω πια κενά. Όλοι (μετανάστες, πρόσφυγες) θα επιστρέφονται άμεσα. […] Η Ευρώπη ενδίδει, oλοένα και περισσότερο, στην ακροδεξιά ρητορική (ρητορική που εξυπηρετεί συγκεκριμένες κυβερνήσεις αυτή τη στιγμή, και όχι τη λογική ή έστω τους αριθμούς), πιστεύοντας ότι το μέγα πρόβλημά της είναι το μεταναστευτικό/προσφυγικό. Δεν είναι η λιτότητα, δεν είναι η φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή των πλουσίων, που συρρικνώνει ολοένα και περισσότερο ό,τι έχει απομείνει από το κοινωνικό κράτος και τη διασφάλιση βασικών δικαιωμάτων. […]Ας κλειστούμε μες στα σύνορά μας λοιπόν, αλλά μετά να μη μας κακοφανεί όταν το μόνο που θα έχει μείνει εντός των τειχών θα είναι η φτώχεια, η μιζέρια και η (ντροπή για τη) σκατοψυχιά μας».
Το πρόβλημα είναι πολιτικό, του Ντάνιελ Τρίλινγκ. «Αντί να στέλνουμε πολεμικά πλοία, ένας άλλος τρόπος για να αντιμετωπίσουμε τη λαθραία διακίνηση ανθρώπων είναι να ανοίξουμε μια δίοδο ασύλου στην Ε.Ε. Κάτι τέτοιο δεν είναι, καταρχάς, τόσο περίπλοκο: […]Ωστόσο, το κύριο πρόβλημα είναι πολιτικό: τα κράτη-μέλη της ΕΕ δεν θέλουν να κάνουν τίποτα από τα παραπάνω. Προσπαθούν, με τρόπο απεγνωσμένο και ασυνάρτητο, να αφήσουν τους μετανάστες απέξω. Το σχέδιο για τη συμμετοχή του ΝΑΤΟ είναι το πιο πρόσφατο παράδειγμα: πολεμικά πλοία στέλνονται στο Αιγαίο χωρίς σαφές σχέδιο, και μια θολή υπόσχεση ότι θα βρεθούν εκεί για να σταματήσουν τους διακινητές, και όχι για να επαναπροωθήσουν τους πρόσφυγες. Το χάος αυτό επιχειρείται να δικαιολογηθεί με την ιδέα ότι η Ευρώπη έχει το δικαίωμα να αποφύγει το είδος της μετανάστευσης, που υπάρχει παντού σε όλο τον υπόλοιπο πλανήτη. Γιατί;» (μετάφραση: Στρ. Μπουλαλάκης).
Μια απόφαση επικίνδυνη και κοντόφθαλμη, της Ορελί Ποντιέ. «Περισσότεροι από 300 άνθρωποι, άντρες, γυναίκες και παιδιά, έχουν πνιγεί στο Αιγαίο στην απελπισμένη τους προσπάθειά τους να φτάσουν στην Ευρώπη -- κι αυτό μονάχα φέτος. Στο πλαίσιο αυτό, η συμμετοχή του ΝΑΤΟ στην “επιτήρηση της παράνομης διέλευσης” είναι επικίνδυνη και κοντόφθαλμη».

«Εμφύλια Πάθη»: Μια (όχι τόσο) νέα αφήγηση για τη δεκαετία του 1940. Κριτική του βιβλίου Εμφύλια Πάθη των Στ. Καλύβα-Ν. Μαραντζίδη από τον Πολυμέρη Βόγλη: «Καλά, θα διερωτηθεί ο αναγνώστης, μόνο κατά των Ελλήνων πολεμούσε το ΕΑΜ; Και η Αντίσταση, ο αγώνας κατά των κατακτητών; Η Αντίσταση απασχολεί τους συγγραφείς μόνο σε μία  από τις 23 ερωτήσεις που απαρτίζουν το βιβλίο. Άλλωστε, κατά τους συγγραφείς, η συνεισφορά της Αντίστασης ήταν αξιόλογη μόνο σε συμβολικό επίπεδο, ενώ ο ένοπλος αγώνας για την απελευθέρωση της χώρας αποτιμάται αρνητικά […]Για την άλλη πλευρά, τους πάσης φύσεως αντιπάλους του ΕΑM-ΕΛΑΣ [Στέμμα, Βρετανία, ΗΠΑ, παραστρατιωτικές ομάδες, ταγματασφαλίτες] οι συγγραφείς επιφυλάσσουν μια σαφέστατα ευνοϊκότερη αντιμετώπιση καθώς έσωσαν την Ελλάδα από τον ολοκληρωτισμό. Για τους συγγραφείς, τα πάντα μπορούν να δικαιολογηθούν στη λογική της αντιμετώπισης της διαρκούς κομμουνιστικής απειλής, που αναγορεύεται, εν τέλει, σε βασικό άξονα της ιστορικής και πολιτικής τους προσέγγισης τους.  […] Η διάκριση μεταξύ “ιστορικών” και “αριστερών ιστορικών” μπορεί να αναδίδει άρωμα περασμένων εποχών αλλά είναι δηλωτική της οπτικής μέσα από την οποία οι Στ. Καλύβας και Ν. Μαραντζίδης προσεγγίζουν τη επίμαχη δεκαετία αλλά και της συμβολής του βιβλίου τους στη δημόσια ιστορία. Αυτή η συμβολή δεν είναι αμελητέα: η δεξιά παράταξη έχει μια (όχι τόσο) νέα αφήγηση για τη δεκαετία του 1940».

Η ριζοσπαστικότητα του έρωτα. Συνέντευξη του Σρέκο Χόρβατ. Ο Κροάτης φιλόσοφος μιλάει για τον έρωτα, τη μοναξιά, και την επανάσταση, το «Τελευταίο Ταγκό στο Παρίσι» και έναν πίνακα του Σίλε κ.ά.: «Το πρώτο πράγμα που συμβαίνει στην επανάσταση είναι παρόμοιο με αυτό που συμβαίνει όταν ερωτεύεσαι. Βρίσκεσαι σε μια πλατεία και βιώνεις μια έντονη στιγμή που είναι πολύ συγκεκριμένη, γιατί συμβαίνει σε συγκεκριμένο χρόνο και ίσως μια φορά μόνο στη ζωή σου. Αλλά, κατά κάποιον τρόπο, αυτή η πολύ ιδιαίτερη στιγμή είναι ήδη καθολική. Και το ίδιο συμβαίνει όταν ερωτεύεσαι. Μπορείς φυσικά μόνο να ερωτευτείς με ένα πρόσωπο, που είναι πολύ συγκεκριμένο, ιδιαίτερο και μοναδικό, αλλά την ίδια στιγμή είναι που εισέρχεσαι στην καθολικότητα. Και για να φτάσεις πραγματικά σε αυτό το επίπεδο έρωτα ή επανάστασης, μετά το μοιραίο Συμβάν, υπάρχει κάτι που ο Αλαίν Μπαντιού αποκαλεί Αφοσίωση. H αληθινή δοκιμασία της επανάστασης είναι η επομένη της επικράτησής της. Όπως ακριβώς η αληθινή δοκιμασία του one-night stand είναι πάντα το επόμενο πρωί ή ακόμα και το επόμενο λεπτό μετά τον οργασμό. Η αληθινή αξία του έρωτα είναι η αντοχή του». (μετάφραση: Κατερίνα Δροσοπούλου)

Το DiEM25 και η δημοκρατία στην Ευρώπη. Συνηγορίες και κριτικές.
Σε μια προσπάθεια πρώτης καταγραφής αντιδράσεων από την «πρεμιέρα» του κινήματος DiEM25 (Democracy In Europe Movement), στο Βερολίνο, δημοσιεύουμε αποσπάσματα από το κείμενο των Marco Bascetta, Sandro Mezzadra, τις επιστολές που αντάλλαξαν ο γερμανός ευρωβουλευτής των Πρασίνων Sven Giegold και ο Γιάνης Βαρουφάκης και την κριτική του συγγραφέα, ακτιβιστή και κινηματογραφιστή Thomas Fazi (μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου, Γιάννης Χατζηδημητράκης).
Μια έκκληση για δημοκρατική αφύπνιση, των Μάρκο Μπασκέτα και Σάντρο Μεζάντρα. «Ένα κίνημα για τη δημοκρατία στην Ευρώπη εξακολουθεί να έχει πολλά εμπόδια στο δρόμο του, παρόλο που είναι αρκετά επείγον. Και είναι αναπόφευκτο ότι αυτό το εμβρυϊκό κίνημα αποτυπώνει τον ακόμα γενικό και αόριστο χαρακτήρα της ίδιας απαίτησης για δημοκρατία σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Αυτό βέβαια αντικατοπτρίζει την τρέχουσα κατάσταση του σχεδίου DiEM. Ωστόσο, ο πλούτος της συζήτησης που άνοιξε στο Βερολίνο, η ετερογένεια των συμμετεχόντων και των γλωσσών, η ένταση και ακόμη και ο ενθουσιασμός που την χαρακτήρισε, φανερώνει ξεκάθαρα το άνοιγμα πραγματικά νέων πολιτικών δυνατοτήτων. Στους επόμενους μήνες, θα δούμε πόσο αποτελεσματικά».
Από την επιστολή του Σβεν Γκίγκολντ: «Δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο ότι χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε την τετραπλή κρίση (δημοσίου χρέους, τραπεζών, ανεπαρκών επενδύσεων και αύξησης της φτώχειας) σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αλλά, είναι αντιφατικό την ίδια στιγμή να υπόσχεσαι «κυρίαρχο λαό», «περιορισμό της διακριτικής ευχέρειας των Βρυξελλών», «επιστροφή εξουσιών στα εθνικά κοινοβούλια» και «ένα κυρίαρχο Ευρωκοινοβούλιο που θα σέβεται την εθνική αυτοδιάθεση». Προηγούμενες εκδοχές του μανιφέστου δεν περιείχαν αυτή την αντίφαση. Προφανώς, πάρα πολλές αντιφατικές ιδέες είχαν περιληφθεί σε ένα συμβιβαστικό κείμενο. Αυτό είναι ατυχές, καθώς πολύ συχνά οι λύσεις στις κρίσεις αποτυγχάνουν λόγω της αδυναμίας των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων να αποφασίσουν για το κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον με σεβασμό στα θεμελιώδη δικαιώματα. Πολύ συχνά κυριαρχούν οι εθνικοί εγωισμοί λόγω των ανυπέρβλητων εμποδίων ή ακόμα και εξαιτίας της απαίτησης για συναίνεση στη λήψη αποφάσεων στο Συμβούλιο. Η Ευρώπη χρειάζεται περισσότερες αληθινά ευρωπαϊκές αποφάσεις, όχι λιγότερες».
Από την απάντηση του Γιάνη Βαρουφάκη: «Μπορώ να καταλάβω γιατί μια βιαστική ματιά στο κάλεσμά μας για εξευρωπαϊσμό των πέντε υπο-κρίσεων μπορεί να φαίνεται ότι έρχεται σε αντίθεση με το παράλληλο κάλεσμα για επιστροφή της κυριαρχίας στα εθνικά κοινοβούλια. Μια πιο προσεκτική ματιά στις προτάσεις μας αποκαλύπτει ότι αυτές είναι ακριβώς ό, τι είναι αναγκαίο και εφικτό να γίνει. Προτείνουμε ένα νέο modus operandi των ΕΚΤ, ΕΜΣ και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων που θα μειώσει τη διακριτική ευχέρεια των τεχνοκρατών, θα σταθεροποιήσει την κοινωνική οικονομία της Ευρώπης και ταυτόχρονα, θα αυξήσει την κυριαρχία των εθνικών κοινοβουλίων. Με λίγα λόγια, είναι λάθος να πιστεύουμε ότι ο εξευρωπαϊσμός ορισμένων τομέων (όπως το δημόσιο χρέος και το σύνολο των επενδύσεων) πρέπει να συνοδεύεται με περαιτέρω απώλεια της εθνικής κυριαρχίας».
Συμβολή και προβλήματα του DiEM 25, του Τόμας Φάτσι. «Επιπλέον, ακόμα και αν δεχτούμε ότι η αποτυχία των εθνικών εκλογικών-αντιπροσωπευτικών συστημάτων είναι ένα ιστορικά καθορισμένο γεγονός και ότι δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική από τον εκδημοκρατισμό της ΕΕ –δηλαδή, αν δεχτούμε τη βασική παραδοχή των DiEM25– προσωπικά θα αμφισβητούσα την αποτελεσματικότητα της «πανευρωπαϊκής» στρατηγικής του κινήματος. Το DiEM φιλοδοξεί να αλλάξει το σύστημα διακυβέρνησης της Ευρώπης «απ’ έξω» –δηλαδή, από ένα θεσμικά ανύπαρκτο πανευρωπαϊκό πεδίο– αλλά ουσιαστικά όλες οι μείζονες αποφάσεις λαμβάνονται ακόμα στο διακυβερνητικό επίπεδο. Αυτό σημαίνει ότι, ρεαλιστικά μιλώντας, οποιαδήποτε σοβαρή δομική αλλαγή –όπως ένας πραγματικός «εκδημοκρατισμός» του συστήματος– προϋποθέτει ότι οι εθνικές κυβερνήσεις θα συμφωνήσουν για μια τέτοια αλλαγή. Αν όχι, πώς αλλιώς; Και αν ναι, δεν είναι μια στρατηγική που θεωρεί το εθνικό επίπεδο πολιτικά ασήμαντο –όπως υπαινίχθηκε ο ίδιος ο Βαρουφάκης– καταδικασμένη εκ προοιμίου σε αποτυχία; Δεν υπάρχει ο κίνδυνος να δημιουργηθεί ένα πανευρωπαϊκό κίνημα που, έστω κι αν αποκτήσει μια πολιτισμική απήχηση, θα μείνει πολιτικά περιθωριακό;».

«Ρωτούσε για την ποιότητα…»: Τα κανάλια και η δημοκρατία του Στρατή Μπουρνάζου: «Έπειτα από χρόνια, ο μελετητής της ελληνικής κοινωνίας θα διαθέτει ένα παραστατικό παράδειγμα που συνοψίζει το φαινόμενο της «διαπλοκής» και γενικότερα του ελληνικού καπιταλισμού  του 21ου αιώνα: τα ιδιωτικά τηλεοπτικά κανάλια. Με αυτά τα δεδομένα, ένας αριστερός, αλλά και γενικότερα δημοκρατικός, έχει, καταρχήν, κάθε λόγο να υποστηρίξει τις προσπάθειες της κυβέρνησης (και κάθε κυβέρνησης) να παρέμβει σε αυτή την κατάσταση. […] Όσον αφορά την τροπολογία της κυβέρνησης, που ψηφίστηκε την Πέμπτη, έχει τεθεί ένα βασικό ερώτημα: Γιατί μόνο τέσσερα κανάλια; Βασικό επιχείρημα των υποστηρικτών, είναι ότι με βάση τη «διαφημιστική πίτα» τόσα μόνο κανάλια μπορούν να είναι «υγιή». η λογική αυτή, αν τη μεταφέρουμε σε άλλους χώρους (λχ. εφημερίδες ή θέατρα, χωρίς να παραγνωρίζουμε τις διαφορές) ανοίγει μια γκάμα προβλημάτων, που συνδέονται με τη λέξη βιωσιμότητα. Και, το πιο ριζικό ερώτημα: «Εάν όντως θέλουμε να ξεφύγουμε από τη σημερινή εκδοχή κακής ψυχαγωγίας και χειραγωγημένης ενημέρωσης, το πρώτο πράγμα που πρέπει να μας απασχολήσει δεν είναι ο αριθμός των αδειών αλλά η ποιότητα των καναλιών. Το να έχουμε 4 ή 14 παραλλαγές του MEGA και του ΣΚΑΪ μας κάνει εξίσου ανενημέρωτες-ους» (το απόσπασμα από το άρθρο του Παναγιώτη Σωτήρη, στο ηλεκτρονικό Unfollow).

Τζέρεμι Κόρμπιν: Οι πρώτες 150 μέρες μιας «νέας» πολιτικής με «παλιές» ρίζες. Η Μαρίνα Πρεντουλή σχολιάζει το ξεκίνημα του Τζέρεμι Κόρμπιν στην ηγεσία των Εργατικών. «Τους περασμένους μήνες, ο Κόρμπιν και ο σκιώδης υπουργός οικονομίας Τζων Μακντόνελ δημιούργησαν ρήγματα στην πολιτική της λιτότητας των Συντηρητικών και κατάφεραν να την παρουσιάσουν σαν αυτό που είναι: μια πολιτική επιλογή με καταστροφικά αποτελέσματα. Στην καθιερωμένη εβδομαδιαία κοινοβουλευτική συνεδρίαση, όπου ο πρωθυπουργός απαντάει σε ερωτήσεις, ο Κόρμπιν επέμεινε στην ίδια ερώτηση: «Μπορεί η κυβέρνηση να εγγυηθεί ότι κανένας δεν θα βρεθεί σε χειρότερη θέση μετά από την κατάργηση των φορολογικών ελαφρύνσεων και των περικοπών»; Ερώτηση που ο πρωθυπουργός Κάμερον απέφυγε συστηματικά να απαντήσει, ενώ έφτασε στη φαιδρότητα μετά τη δήλωσή του ότι απογοητεύτηκε με τις περικοπές του τοπικού συμβουλίου του Οξφορτσάιερ, περικοπές που είναι αποτέλεσμα της δικής του πολιτικής περικοπών των δαπανών των τοπικών φορέων!»

Σου αγόρασα ένα ραμπάμπ από τη Μααλούα. Γράφει η Νίκη Τρουλλινού: «Δεν είναι της στιγμής να αφηγηθώ πώς άρχισε ο έρωτας με τη Μέση Ανατολή, την Τουρκία και την Κύπρο. Μόνο πως κάθε φορά σε τούτες τις χώρες ανέπνεα μ’ έναν διαφορετικό τρόπο, εκείνον της Ιστορίας που είναι παρούσα παντού γύρω μου. Το παλίμψηστο κτηρίων, μνημείων, ανθρώπων, διαφορετικών θρησκειών και δογμάτων, οι γλώσσες (ας πούμε αυτό που δεν ξέρουν στη Δύση: στον Λίβανο και τη Συρία μπορούσες να συνεννοηθείς στα γαλλικά) με εκείνη την «απτή γοητεία» των ημερολογίων και ποιημάτων του Σεφέρη και του Καβάφη, και τις ψαλμωδίες στα αραβικά, ψαλμωδίες σε ορθόδοξες εκκλησιές, που τις αναγνώριζες στο βάθος του χρόνου, εκείνου των παιδικών χρόνων, και τον άλλο της μακραίωνης παρουσίας των Ελλήνων, των Γιουνάν στα μέρη της Μέσης Ανατολής. Στη συριακή έρημο, βόρεια της Δαμασκού, βρίσκονται δυο σημαντικά μοναστήρια: στη Μααλούα (αλλάζει χέρια συχνά, από τους σαλαφιστές στο στρατό του Σαντάμ, με σημαντικές φθορές εντός της εκκλησιάς) και η Σεντνάγια».

Ίδιο αίμα. Ο Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου γράφει στη στήλη του «Νέα από το σπίτι»: «Την ίδια εβδομάδα, επισκέφτηκα το αρχείο της ΕΡΤ και έπεσα πάνω --όχι εντελώς τυχαία-- σε μια βιντεοκασέτα που περιείχε μια συρραφή από τα χτυπήματα της 17 Νοέμβρη, κι ανάμεσα τους την πιο κομβική επίθεση της οργάνωσης, την απόπειρα δολοφονίας του τότε Υπουργού Οικονομικών Γιάννη Παλαιοκρασσά και το θάνατο του εικοσάχρονου Θάνου Αξαρλιάν, με την κάμερα να σαρώνει φωτογραφίες, όπως δημοσιεύτηκαν στις εφημερίδες της εποχής, με αποτέλεσμα να σκεφτώ, για μια ακόμη φορά, τη λογοκρισία, αλλά και την τέχνη, που είναι ένα πεδίο ελευθερίας (για να παραφράσω τη Σούζαν Σόνταγκ) και έχει τη δύναμη να εισχωρεί οπουδήποτε, επειδή κάθε κίνησή της είναι επούλωση και μαζί άνοιγμα της πληγής, και μετά ξανά επούλωση (όπως ακριβώς συνέβη με τη θεατρική παράσταση: ανέβασμα, κατέβασμα, ανέβασμα)».

WEB ONLY. «Γιατί η Τουρκία δεν είναι “ασφαλής” ή “ασφαλής τρίτη” χώρα». Από το κείμενο της γερμανικής αντιρατσιστικής οργάνωσης PRO ASYL: “Οι αιτούντες άσυλο που επαναπροωθούνται στην Τουρκία αντιμετωπίζουν παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους και, σε ακραίες περιπτώσεις, ακόμα και απελάσεις σε περιοχές έκτακτης ανάγκης όπως η Συρία και το Ιράκ. Από τη στιγμή που η Ε.Ε και η τουρκική κυβέρνηση ενέκριναν το κοινό σχέδιο δράσης τους στις 29 Νοεμβρίου 2015, έχουν αναφερθεί στην Τουρκία αυθαίρετες συλλήψεις προσφύγων, περιστατικά κακομεταχείρισης σε κέντρα κράτησης και παράνομες απελάσεις και επαναπροωθήσεις στη Συρία και το Ιράκ. Η PRO ASYL υποστηρίζει πως η επιστροφή αιτούντων άσυλο στην Τουρκία ισοδυναμεί με παράνομη απόρριψη των αιτήσεών τους, η οποία αντιτίθεται στην αρχή της μη επαναπροώθησης της Σύμβασης του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων, καθώς και της ευρωπαϊκής και διεθνούς νομοθεσίας» (μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου).