Η Αριστερή Κίνηση Μηχανικών Ηπείρου για το σχέδιο Π.Δ. για τη λίμνη Παμβώτιδα

ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ 5ο (6ο) ΣΧΕΔΙΟ Π.Δ.
ΓΙΑ ΤΗΝ  ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΠΑΜΒΩΤΙΔΑΣ
Ιωάννινα, 18/01/2019
Το σχέδιο Π.Δ. για την Παμβώτιδα, το έκτο κατά σειράν, έρχεται δέκα χρόνια μετά το πρώτο, που συζητήθηκε επί Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης το Νοέμβριο του 2009 και εξ χρόνια μετά την πέμπτη εκδοχή του που συζητήθηκε τον Ιανουάριο του 2013. Όπως και τα προηγούμενα διακηρύσσει για άλλη μία φορά την προστασ
ία και την αειφόρο διαχείριση του λιμναίου οικοσυστήματος. Ορίζει ως Περιφερειακό Πάρκο, μία ευρύτατη έκταση με πυρήνα την λίμνη και οριοθετεί εντός του, σειρά από ζώνες και υποζώνες, κατονομάζοντάς τες ανάλογα, με το κύριο αντικείμενο προστασίας. Αποδίδονται στη συνέχεια οι επιτρεπόμενες δραστηριότητες και δράσεις κάθε ζώνης, γίνεται αναφορά στα όργανα διοίκησης του Περιφερειακού Πάρκου, ήτοι στον φορέα διαχείρισης της Παμβώτιδας και κλείνει με γενικές διατάξεις, γενικούς όρους και περιορισμούς δόμησης εντός των ζωνών προστασίας.
Ως γενικές παρατηρήσεις καταθέτουμε τα εξής:
Το κείμενο έχει συνταχθεί βιαστικά και πρόχειρα με σημαντική δυσκολία για τον αναγνώστη, που προέρχεται από την παράλειψη του χαρακτηρισμού αλλά και της γεωγραφικής ονομασίας των ζωνών και των υποζωνών στο άρθρο 3.
Το σχέδιο εάν είχε συνταχθεί είκοσι χρόνια πριν θα μπορούσε ίσως να αποτελέσει ένα ρυθμιστικό εργαλείο για την ανάταξη της κατάστασης της λίμνης. Αναφέρεται όμως σε ένα λιμναίο οικοσύστημα, που βάσει των αναφορών και των εκθέσεων των ειδικών βρίσκεται υπό κατάρρευση, με όψεις της νοσηρής κατάστασής του, τον περιορισμό του όγκου των νερών, της συσσώρευσης τοξικής ιλύος στον πυθμένα, τον ευτροφισμό, την εξαφάνιση της ιχθυοπανίδας και ορνιθοπανίδας. Όλοι γνωρίζουμε πως ανθρωπογενείς δράσεις επέδρασαν δραματικά στην υποβάθμισή του, με άστοχες παρεμβάσεις επί κρισίμων παραμέτρων του. Η αρχή έγινε με την αποξήρανση της λίμνης στην περιοχή της Λαψίστας και την δημιουργία αναχωμάτων, τα οποία απέκλεισαν αφενός την επικοινωνία της λίμνης με τις πηγές του Μιτσικελίου (ανάχωμα Αμφιθέας) και αφετέρου κατέστρεψαν τα υγρολίβαδα, τα οποία παρέχουν την δυνατότητα αυτοκαθαρισμού των νερών και είναι χώροι εκκόλαψης και αναπαραγωγής (ανάχωμα Ανατολής και Κατσικά). Στη συνέχεια οι εισροές βιομηχανικών και αστικών λυμάτων, λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων και ομβρίων της περιοχής γύρω από τη λίμνη είναι υπεύθυνες για τη συγκέντρωση της τοξικής ιλύος του πυθμένα και την υπερβολική ανάπτυξη μικροοργανισμών που καταναλώνουν το διαθέσιμο οξυγόνο. Ορισμένοι μάλιστα στις συνθήκες του υπερτροφισμού, όπου αναπτύσσονται, παράγουν τα τοξικά κυανοφύκη, που καθιστούν επικίνδυνες τις ανθρώπινες δραστηριότητες (κολύμπι και αλιεία). Τα κρηπιδώματα και οι τσιμεντοποιήσεις που έγιναν από την μεριά της πόλης μείωσαν στο ελάχιστο τους χώρους αυτοκάθαρσης του νερού. Στην περίπτωσή μας λοιπόν,  είναι η υλοποίηση έργων που θα διασφαλίσει την αποκατάσταση του διαταραχθέντος οικοσυστήματος και  αυστηρές ρυθμίσεις  προστασίας του από πιέσεις οικονομικών συμφερόντων και από διαχρονικές σκέψεις για μεταφορά νερού στην λίμνη από ποταμούς, ως μέτρο όχι μόνο οικολογικά επικίνδυνο, αλλά και κοινωνικά απαράδεκτο, αφού επιλύει το πρόβλημα της εξάντλησης των οικολογικών πόρων μιας περιοχής στερώντας τους από άλλες. Σύμφωνα με τα προαναφερόμενα, ρυθμίσεις και ολοκληρωμένες μελέτες που αφορούν σε έργα που έχουν επισημανθεί από τους ειδικούς για τη σωτηρία της λίμνης, όπως: η ζώνη απόλυτης προστασίας των 300 μέτρων περιμετρικά της λίμνης, η εκβάθυνση του πυθμένα με την αφαίρεση της λυματολάσπης, η συλλογή των ομβρίων, ο έλεγχος λιπασμάτων-φυτοφαρμάκων, η καταστροφή των αναχωμάτων και η απόδοση των εκτάσεων πίσω από αυτά στη  λίμνη, εκλείπουν και αφήνονται στο απώτερο μέλλον.
Η βασική μας εκτίμηση είναι ότι, οι κατευθύνσεις της παραλίμνιας ανάπτυξης μέσω της οικοπεδοποίησης, της προσέλκυσης επενδύσεων και της ιδιωτικοποίησης της δημοσίας γης, διέπουν την λογική του σχεδίου Π.Δ. για την Παμβώτιδα, ώστε να είναι φιλικό προς αυτές και εχθρικό για την λίμνη. Το τοπικό και κεντρικό πολιτικό και οικονομικό σύστημα, που συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στη σημερινή υπό κατάρρευση κατάσταση της Παμβώτιδας, έχει πετύχει να μειώσει το καθεστώς προστασίας προκειμένου να προχωρήσει ανεμπόδιστα η επέκταση του ισχύοντος μοντέλου ανάπτυξης,  δηλαδή η άντληση οικοπεδικής υπεραξίας και σε άλλες περιοχές γύρω από τη λίμνη. Η ανάγκη για νομιμοποίηση και ρύθμιση των οικιστικών και οικονομικών πιέσεων γύρω από το οικοσύστημα, και όχι η προστασία του, είναι κυρίαρχη στο κείμενο. 
Τεκμηριώνοντας την εκτίμηση μας θα αναφερθούμε στα ακόλουθα σημεία:
1. Δεν οριοθετείται ρητά το υδάτινο στοιχείο της λίμνης με βάση το υψόμετρο των 469,54 μέτρων (που όριζε η ΚΥΑ του 2003 και ακυρώθηκε από το ΣΤΕ το 2007) εις τρόπον ώστε να  προσδιορισθούν ξεκάθαρα οι δημόσιες και οι ιδιωτικές εκτάσεις. Με την οριοθέτηση, και τη παρόχθια ζώνη προστασίας των 300 Μ, θίγεται πλήθος ιδιοκτητών  γιατί μεγάλες εκτάσεις κυρίως στα ανατολικά και νότια ( Βασιλική, Λογγάδες) θα θεωρούνται λίμνη και παρόχθια ζώνη και ως εκ’ τούτου κανείς δεν προτίθεται να τα βάλει με τις αντιδράσεις τους.
2. Αντί της τμηματικής κατεδάφισης των παράνομων αναχωμάτων και της επανασύνδεσης της λίμνης με τις πηγές τροφοδοσίας και τις περιοχές που αποκόπηκαν από αυτήν, έχουμε την νομιμοποίηση του αναχώματος της Αμφιθέας (υποζώνη Α.4.1) μέσω «της εγκατάστασης υποδομών για τη διεξαγωγή αγωνιστικών εκδηλώσεων τοπικού, εθνικού ή διεθνούς επιπέδου στην υδάτινη έκταση της λίμνης» και μάλιστα χωρίς περιβαλλοντική αδειοδότηση, αλλά μόνο με έγκριση από την Δ/νση υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και  αιτιολογημένη γνωμοδότηση από τον φορέα διαχείρισης.  Μιλάμε για τη νομιμοποίηση του υδάτινου καναλιού (στίβος σκι) πίσω από το ανάχωμα της Αμφιθέας, γεγονός που οδήγησε στην εκρίζωση του πολύτιμου καλαμιώνα και την καταστροφή του υδάτινου περιβάλλοντος.
3. Στην περιοχή της Ανατολής και του Κατσικά,  η δημιουργία Μητροπολιτικού Πάρκου (υποζώνη Β.5.1) «με ήπια δόμηση, ήπιες εγκαταστάσεις, μετά από ειδική μελέτη, η οποία θα εξειδικεύσει  και θα καθορίσει μεταξύ άλλων τις επιτρεπόμενες χρήσεις, τους κοινόχρηστους, τους δομήσιμους χώρους και λοιπούς όρους και περιορισμούς δόμησης» νομιμοποιεί την καταστροφή των υγρολίβαδων και του υγροβιότοπου προς όφελος της οικοπεδοποίησης και της δόμησης έως την όχθη καθώς δεν αναφέρεται όριο ζώνης προστασίας.
4. Άλήθεια τι καταλαβαίνει και τι μπορεί να υποθέσει κανείς για τις περιοχές του Βοτανικού ή Πάρκου Κάτσαρη (υποζώνη Β.5.2) και του Μάτσικα (υποζώνη Β.5.3) περιαστικές περιοχές που δέχονται τεράστιες οικιστικές πιέσεις και για τις οποίες πολλή συζήτηση έλαβε χώρα τα προηγούμενα χρόνια;; Μάλλον επειδή είναι τεράστια αγκάθια, και πεδία ασυμφωνίας τοπικών παραγόντων  τους αποδίδεται απλά το καθεστώς της «απαγόρευσης έκδοσης νέων οικοδομικών αδειών», καθιστώντας τες περιοχές εξυπηρέτησης συμφερόντων (βλέπε ΚΤΕΛ) και αναβάλλεται για το μέλλον η προστασία τους.
5. Όσον αφορά στο Νησί Ιωαννίνων (ζώνη Α.3), προβλέπεται η χρήση της όχθης και της παρόχθιας ζώνης για αναψυχή σύμφωνα με τις διατάξεις του σχεδίου διαχείρισης και μέχρι την εκπόνησή του, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. Επισημαίνουμε εδώ ότι η επιτροπή εργασίας που συστάθηκε το 2012 από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση, την Περιφέρεια Ηπείρου, τον Δήμο Ιωαννιτών και το Τ.Ε.Ε. στα κάποια πράγματα που συμφώνησε ήταν να μην επιτραπούν υποδομές εστίασης, εκτός των εγκεκριμένων ορίων του οικισμού.
6. Στους πρόποδες του Μιτσικελίου (ζώνη Α5) και μάλλον προς την πλευρά της Αμφιθέας επιτρέπονται πάλι χωρίς αναφορά σε παρόχθια ζώνη προστασίας υποδομές «για την εξυπηρέτηση της εστίασης και αναψυχής μετά από τη σύμφωνη γνώμη του φορέα».
7. Στη ζώνη Β.1 (εκτάσεις που δεν υπάγονται στις διατάξεις του άρθρου 3 του Ν. 998/1979), επιτρέπεται η κατασκευή ξενοδοχειακών καταλυμάτων αγροτουρισμού και τα απαραίτητα έργα εξυπηρέτησής τους.
8. Τέλος, η περιβαλλοντική αδειοδότηση υποχρεωτική κατά τη γνώμη μας για όλα τα έργα που θα λάβουν χώρα στο Περιφερειακό Πάρκο στο σχέδιο Π.Δ.  ισχύει κατά περίπτωση.
Επειδή σπαταλήθηκε χρόνος και φαιά ουσία για να αποφευχθεί για άλλη μια φορά η προστασία της και επειδή όλοι πολύ καλά γνωρίζουμε την κατάρρευση του συστήματος απαιτούμε πρώτα και κύρια τη βιωσιμότητα του. Στην κατεύθυνση αυτή πρέπει κατά τη γνώμη μας στο σχέδιο Π.Δ. να ρυθμιστούν τα ακόλουθα σημεία: 
1. Η λίμνη να αποκτήσει άμεσα τη σύνδεση της με τις πηγές του Μιτσικελλιου από την πλευρά του Περάματος - Αμφιθέας και τις υγρολιβαδικες εκτάσεις στην πλευρά της Ανατολής. Άρα, το πρώτο που επιβάλλεται, είναι η τμήση των αναχωμάτων της Αμφιθέας και της Ανατολής - Κατσικάς εις τρόπο ώστε να αποδοθούν στη λίμνη τα αποκομμένα τμήματα και να επανέλθει στη φυσική της κατάσταση.       
2. Να οριοθετηθεί ρητά το υδάτινο στοιχείο της λίμνης με βάση το υψόμετρο των 469,54 μ. εις τρόπον ώστε να προσδιοριστούν οι δημόσιες εκτάσεις και να αποδοθούν στη λίμνη.   
3. Να ορισθεί αυστηρά στα 300 μ. η ζώνη προστασίας της λίμνης.
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   
4. Να κατοχυρωθεί ρητά η απόλυτη προστασία των περιοχών του Μητροπολιτικού Πάρκου, του Πάρκου Κάτσαρη και του Μάτσικα (υποζώνες Β.5.1,Β.5.2,Β.5.3) από την περαιτέρω οικιστική ανάπτυξη και τουριστική εκμετάλλευση. Η ήπια δόμηση που προτείνεται, καθώς και οι ακαθόριστες στο παρόν ειδικές μελέτες καθορισμού των κοινοχρήστων και δομήσιμων χώρων και των όρων και περιορισμών δόμησης στο μέλλον, είναι οι προϋποθέσεις για να ικανοποιηθούν και να υλοποιηθούν, οι ασκούμενες οικιστικές πιέσεις. 
5. Ολόκληρη η ζώνη Β.5 ως τμήμα που άπτεται του υγρού στοιχείου, μετά τις επισημάνσεις που κάναμε, προτείνουμε να ενταχθεί στη ζώνη Α με την ονομασία «Παραλίμνια περιοχή προστασίας από την οικοανάπτυξη» ή «Παραλίμνια Περιοχή επικοινωνίας της πόλης με τη λίμνη». 
6. Να ορισθεί η αδόμητη περιοχή γύρω από τις όχθες των ρεμάτων και χείμαρρων για την οποία στο νυν Π.Δ. δεν υπάρχει καμία αναφορά.
7. Κρίνουμε αναγκαία τη δημιουργία παρατηρητηρίου καταγραφής της κατάστασης του οικοσυστήματος σήμερα για την συνεχή παρακολούθηση του.   
8. Τέλος, εκτός Π.Δ. και προς κάθε ιθύνοντα να υλοποιηθούν οι μελέτες των απολύτως αναγκαίων έργων ανάταξης που αναφέραμε στην αρχή του κειμένου.

Αριστερή Κίνηση Μηχανικών Ηπείρου (Α.Κ.Μ.Η.)
                                                                     

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

ΒΙΝΤΕΟ

[ΒΙΝΤΕΟ][bsummary]

ΘΕΜΑ

[ΘΕΜΑ][bsummary]

ΥΓΕΙΑ

[ΥΓΕΙΑ][twocolumns]

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

[ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ][twocolumns]