Ένας ακόμη εμπειρογνώμονας επισημαίνει τα σφάλματα της μελέτης «Μέταλλα στο υγρό ηλεκτρονικού τσιγάρου»

Τον περασμένο μήνα μια μελέτη που έδειξε την παρουσία τοξικών επιπέδων μετάλλων σε ηλεκτρονικά υγρά δημιούργησε τίτλους και αναφέρθηκε σε πολλά άρθρα. Ωστόσο ένας άλλος ειδικός επιστήμονας επισημαίνει ότι αυτό είναι για άλλη μία φορά μια περίπτωση δεδομένων που παρερμηνεύθηκαν.

Η μελέτη με τίτλο «Συγκεντρώσεις μετάλλων στο υγρό του ηλεκτρονικού τσιγάρου και σε δείγματα αερολυμάτων: Η συμβολή των μεταλλικών πηνίων», δημοσιεύθηκε στις Περιβαλλοντικές Προοπτικές Υγείας. Οι συντάκτες της μελέτης εξέτασαν τα υγρά στους διανεμητές αναπλήρωσης, τα αερολύματα και το υπόλοιπο ηλεκτρονικό υγρό σε δεξαμενές από 56 ηλεκτρονικά τσιγάρα και ανέφεραν δυνητικά μη ασφαλή επίπεδα αρσενικού, χρωμίου, μαγγανίου, νικελίου και μολύβδου.

Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αυτά τα μέταλλα θα μπορούσαν να διαρρεύσουν από τα θερμαντικά πηνία των ηλεκτρονικών τσιγάρων, επισημαίνοντας ότι οι συγκεντρώσεις των μεταλλικών αερολυμάτων ήταν υψηλότερες στις συσκευές με συχνότερα αλλαγμένα πηνία. Οι συντάκτες της μελέτης, που προέρχονται από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Johns Hopkins, εξήγησαν ότι η επανειλημμένη εισπνοή αυτών των μετάλλων έχει συνδεθεί με έναν αριθμό καρκίνων και με πνευμονικές, ηπατικές, ανοσολογικές, καρδιαγγειακές και εγκεφαλικές καταστάσεις.

«Είναι σημαντικό για τον FDA, τις εταιρείες ηλεκτρονικού τσιγάρου και τους χρήστες να γνωρίζουν ότι αυτά τα θερμαντικά πηνία, όπως κατασκευάζονται επί του παρόντος, φαίνεται να διαχέουν τοξικά μέταλλα - τα οποία στη συνέχεια εισέρχονται στα αερολύματα που εισπνέουν οι ατμιστές» είπε η αρχισυντάκτρια της μελέτης Άννα Mαρία Ρουλ, από το Τμήμα Περιβαλλοντικής Υγείας και Μηχανικής της Σχολής Μπλούμπεργκ.

Μια μελέτη με μια σειρά μεθοδολογικών σφαλμάτων

Ο επιστημονικός διευθυντής εξήγησε ότι δύο βασικές αρχές για οποιαδήποτε επιστημονική έρευνα είναι η αναπαραγωγή και η επικύρωση, και δυστυχώς αυτές οι δύο βασικές ερευνητικές απαιτήσεις λείπουν από αυτή τη μελέτη. 

Σε απάντηση αυτής της μελέτης ο δρ Ντέιβιντ Ντόουιτ, ο επιστημονικός διευθυντής της Eosscientific, κατασκευάστριας υγρών αναπλήρωσης, έγραψε ένα λεπτομερές άρθρο που εξηγεί πώς «αυτή η μελέτη είναι γεμάτη με μεθοδολογικά σφάλματα». Προσέθεσε ότι οι ερευνητές του John Hopkins «χρησιμοποίησαν όρια περιβαλλοντικής ασφάλειας για τα μέταλλα στον αέρα που δεν μπορούν να εφαρμοστούν καθόλου σε πραγματικές συνθήκες ατμίσματος».
Μεταξύ άλλων, ο διευθυντής εξήγησε ότι δύο «βασικές αρχές» για κάθε επιστημονική έρευνα είναι η αναπαραγωγή και η επικύρωση. Αν τα ευρήματα μιας έρευνας δεν μπορούν να αναπαραχθούν με βάση τις ίδιες πειραματικές συνθήκες, τότε δεν μπορεί κανείς να πει ότι αυτά τα ευρήματα είναι έγκυρα. Ομοίως, εάν η μέθοδος του ατόμου δεν επικυρωθεί, δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε ότι είναι επαρκής για τον σκοπό της έρευνας. Δυστυχώς, αυτές οι δύο βασικές ερευνητικές απαιτήσεις λείπουν από αυτή τη μελέτη.

Μια περίπτωση δεδομένων που παρερμηνεύθηκαν

Ο δρ Ντόουιτ πρόσθεσε ότι οι ερευνητές του John Hopkins «χρησιμοποίησαν όρια περιβαλλοντικής ασφάλειας για τα μέταλλα στον αέρα που δεν μπορούν να εφαρμοστούν καθόλου σε πραγματικές συνθήκες ατμίσματος».

Ο γνωστός εμπειρογνώμονας κατά του καπνίσματος Κωνσταντίνος Φαρσαλινός, ερευνητής στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο στην Αθήνα και στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας στην Ελλάδα, φυσικά βομβαρδίστηκε από πολλούς με ερωτήματα σχετικά με αυτά που αφορούν τα ευρήματα. Ο Φαρσαλινός, ο οποίος διεξάγει εργαστηριακές και κλινικές έρευνες ως επικεφαλής ερευνητής για το ηλεκτρονικό τσιγάρο και τα υγρά αναπλήρωσης από το 2011, είχε δημοσιεύσει μια
απάντηση στη σελίδα του στο Facebook.
«Για όσους υποβάλλουν ερωτήσεις σχετικά με την τελευταία μελέτη σχετικά με τις εκπομπές μετάλλων από τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, εδώ είναι το σχόλιό μου: Η ‘‘σημαντική ποσότητα’’ μετάλλων που ανέφεραν οι συγγραφείς μετρήθηκαν σε ug/kg. Στην πραγματικότητα είναι τόσο χαμηλά που σε ορισμένες περιπτώσεις (χρώμιο και μόλυβδο) υπολόγισα ότι πρέπει να πετύχετε περισσότερα από 100 mL ημερησίως για να υπερβείτε τα όρια της FDA για ημερήσια πρόσληψη από εισπνεόμενα φάρμακα».

Σε σύμπνοια με τα λεγόμενα του δρος Ντουάιτ, ο Φαρσαλινός τόνισε ότι δυστυχώς αυτή είναι άλλη μία περίπτωση δεδομένων που παρερμηνεύθηκαν και ευρημάτων που εξετάστηκαν έξω από τα συμφραζόμενα. «Οι συντάκτες για άλλη μία φορά μπέρδεψαν τον εαυτό τους και όλους τους άλλους χρησιμοποιώντας περιβαλλοντικά όρια ασφαλείας που συνδέονται με την έκθεση σε κάθε αναπνοή και εφαρμόζοντάς τα στο άτμισμα. Οι άνθρωποι όμως παίρνουν πάνω από 17.000 αναπνοές ημερησίως, αλλά μόνο 400-600 ρουφηξιές κάθε μέρα από ένα ηλεκτρονικό τσιγάρο». 

Παραπληροφόρηση που θα μπορούσε να κοστίσει σε εκατομμύρια καπνιστές τη ζωή τους

Είναι τουλάχιστον τραγικό ότι μια μελέτη που προκάλεσε μια τέτοια αίσθηση ήταν λανθασμένη με έναν τόσο θεμελιώδη τρόπο και επομένως δεν έχει διασπείρει παρά μόνο τον αβάσιμο φόβο και την παραπληροφόρηση. Πρόσφατη έρευνα από το Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου της Τζόρτζταουν στις Ηνωμένες Πολιτείες έδειξε ότι μέχρι 6,6 εκατομμύρια πρόωροι θάνατοι θα μπορούσαν να αποφευχθούν μόνο στις ΗΠΑ, εάν οι καπνιστές έπρεπε να στραφούν στα ηλεκτρονικά τσιγάρα. Εν τω μεταξύ, μελέτες όπως η προαναφερόμενη εξακολουθούν να εμποδίζουν τους καπνιστές από τη μετάβαση στις αποδεδειγμένα ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις όπως το ηλεκτρονικό τσιγάρο και το άτμισμα.